Ik noem een voorbeeld. Vrouwen met een moslimachtergrond mogen mét hoofddoek op de foto voor het paspoort, terwijl voor andere mensen een hoofddeksel verboden is voor die foto. Terwijl als iemand anders met een hoed of hoofddeksel op en verklaart dat dat hoort bij zijn of haar overtuiging (buiten de mainstream godsdiensten), is het opeens verboden. En zo zijn er wel meer dingen.

We worden geacht iemands geloof te respecteren. Dus als een moslima komt solliciteren, moeten we haar hoofddoek en (soms) traditionele kleding respecteren, dat mag geen reden zijn voor afwijzing. Maar als iemand van Bhagwan in zijn oranje kaftan en met een kralenketting om komt solliciteren, geldt die bescherming van de wet weer niet - dan wordt hij geacht "normale" kleding aan te trekken.

Dus vandaar mijn vraag: waarom het één wel, het ander niet, terwijl het in beide gevallen gaat om levensovertuiging.

Mijn versie..


Godsdienstvrijheid betekent dat alles mag, in jouw hoofd. De overheid bemoeit zich niet (vooral niet ! sinds 1581 !) met zulke definities. Afgezien van bepaalde uitzonderingen (hoofddeksels) kun je er géén rechten aan ontlenen. Wanneer jouw religie een organisatie is, dan is het een alleen van belang voor die organisatie als club. Dan zal die als kerkgenootschap erkend moeten worden. Maar dat gaat niet over jou persoonlijk en jouw persoonlijke vrijheid. Jij mag alles, want er is godsdienstvijheid. Er is dus geen controle of defiinitie nodig. Wanneer jij je in je hoofd haalt dat jouw buurman De Verlosser is, dan mag jij in dit land jouw buurman aanbidden. Zolang je jouw buurman daar niet mee lastig valt, is dat geheel toegestaan. En jouw buurman heeft dan óók beperkte rechten: wanneer hij jou wil verwijderen uit zijn geloofsgemeenschap, dan zal de overheid zich daar niet mee bemoeien.

Er zijn natuurlijk ook minder vrijblijvende zaken, die traditioneel vast zitten aan religie. Zondag als vrije dag bijvoorbeeld. Vroeger (voor 1953) was het zo, dat wanneer je betrapt werd op werken op zondag, je een gevangenisstraf van 3 dagen kon krijgen. Tegenwoordig is het zaak van de werkgever en maakt de vakbond (of jij en je werkgever) afspraken over toeslagen. In feite is het dus (neo-) liberaal geregeld en het recht op een vrije zondag bestaat niet meer. Het is een arbeidsvoorwaarde geworden.

Stel nu, dat jouw religie de dinsdag als rustdag beschouwt. Dan zul je dat dus met je werkgever moeten regelen, er is geen wet die zegt, dat jij op grond van jouw religie kunt eisen dat jij op dinsdag vrij hebt. Net zoals het voor moslims niet centraal is geregeld, dat ze op vrijdag vrij mogen hebben, of voor joden dat ze op zaterdag vrij mogen hebben. Religie staat los van de vrije dag, het wordt economisch bepaald, niet cultureel. In Nederland worden christenen wel bevoordeeld, met de feestdagen. Maar werk je bij een restaurant, dan zul je geen vrij krijgen op zondag, ook niet als die zondag een feestdag is. Werk je bij een winkel, kun je niet verwachten op zaterdag een vaste vrije dag te hebben. Maar dat staat dus allemaal los van godsdienstvrijheid. Er is géén controle op jouw geloof, er zijn dus ook geen wetten en definities die dat bevestigen.

Maar waarom gelden die uitzonderingen dan wel voor hoofdbedekking of andere dergelijke uitingen? En waarom is het dan overheidsbeleid dat moslim-vrouwen tot nu toe niet werden aangespoord te gaan werken (ook niet als de man werkloos is), omdat men vond dat men rekening moest houden met hun religie en cultuur? Waarom mag tijdens een pandemie een geloofsgemeenschap wél met 500 mensen in een zaal gaan zitten, maar mag je niet met 100 mensen een feestje vieren in een zaal? Waarom mag een moslima wél met een hoofddoek op een pasfoto maken voor het paspoort en achter het loket gaan zitten van een gemeente, terwijl Jan met zijn gabberpetje, dat zijn levenswijze is, dat niet mag? Sterker nog: waarom is men oprecht van plan het uniform van ordehandhavers aan te gaan passen aan religie?

Het antwoord op de vraag waarom bepaalde uitzonderingen gelden is in een aantal gevallen te beantwoorden met jurisprudentie. Een rechterlijke macht heeft een uitspraak gedaan in een
specifieke zaak en vervolgens wordt die uitspraak opgepakt en tot beleid gemaakt om meer van dat soort zaken te voorkomen.

In tegenstelling tot moslimas ten aanzien van hoofddoeken, heeft nog geen Jan met zijn gabberpetje aan kunnen tonen dat er een levensbeschouwelijke relatie is tussen hem en zijn petje. Het lijkt me niet onwaarschijnlijk dat de juridische procedure daarvoor niet eens is uitgeprobeerd.

Daarnaast ben in het met Einstein eens dat de overheid zich niet moet bemoeien met de definitie van religie, om de redenen die hij noemt. Het kan ook niet werken. Stel dat we een definitie opstellen voor religie, waarbij alle op dit ogenblik gangbare religies daar onder vallen. Stel nu dat de Paus om één of andere reden een dogma uitvaardigt dat het catholicisme buiten de definite van religie plaatst, vervalt dan de vrije uitoefening van het catholicisme?

Je haalt twee dingen door elkaar. Ik vind dat iedereen die wat dan ook gelooft, daar in eigen kring uiting aan mag geven. Ga je gang. Daar hebben we geen wet voor nodig, anders dan de vrijheid van vereniging. Mensen die van biljarten houden, mogen elke week samenkomen om van biljarten te genieten, mensen die een opperwezen vereren, mogen elke week samenkomen om dat op hun eigen manier te beleven. Vrijheid van vereniging.

Maar net zo goed als dat ik niet inzie waarom Jan met zijn petje en insignes van de biljartclub rond zou moeten lopen in zijn baan als ordehandhaver, zo zie ik ook niet in waarom Fatima dan wél met een hoofddoek e.d. moet rondlopen als ordehandhaver.

Wil je echter als overheid wél dat mensen die een bepaalde religie aanhangen, een speciale status hebben in de wet (want waarom zet je het anders in de wet), dan zul je ook moeten definiëren wat wel een religie is en wat niet. Jan met zijn gabberpetje kan net zo goed als Fatima met haar hoofddoek daar een bepaalde waarde aan toekennen die belangrijk is in zijn levensbeschouwing, identiteit en bestaan.

En zeker als je mensen speciale privileges gaat geven als overheid op grond van godsdienst, moet je al helemaal die definitie helder hebben.

Maar net zo goed als dat ik niet inzie waarom Jan met zijn petje en insignes van de biljartclub rond zou moeten lopen in zijn baan als ordehandhaver, zo zie ik ook niet in waarom Fatima dan wél met een hoofddoek e.d. moet rondlopen als ordehandhaver.

Geen pet ? dat dacht je maar.. en ik onderwerp me direkt, als deze dames iets op mijn verkeersgedrag hebben aan te merken

Voor mijn part zetten ze er twee petten bovenop. Uitzonderingsposities zijn niet wenselijk. Er is een uniform, dat is voor iedereen, zonder aanzien des persoons, hetzelfde (dat is ook de betekenis van uniform) en heb je daar problemen mee, dan moet je een andere baan zoeken.