Einstein schreef:
Het heeft allemaal weinig te maken met wetenschap.
Er is sowieso een verschil tussen een gewone theorie (complot of niet) en een wetenschappelijke theorie. Die laatste moet ondersteund worden door voorafgaand wetenschappelijk onderzoek én verschijnselen verklaren, anders blijft het bij een hypothese, geen theorie !
Ook moet het mogelijk zijn, om met de wetenschappelijke methode een onderzoek naar een theorie aan te pakken. Een serieuze wetenschapper zal bijvoorbeeld nooit onderzoek willen doen aan ontvoeringen van mensen door UFO's. Omdat nooit uit betrouwbare ooggetuigenverslagen van derden is af te leiden, wat er precies is gebeurd met de persoon. Er is dus maar één getuige. Hoe zou dat dan moeten worden onderzocht ? Zit de wetenschapper op een stoel voor het huis van slachtoffer X, totdat de UFO terugkeert en gefotografeerd kan worden ? En wat is een UFO precies ? Er is geen methode, geen definitie en dus ook geen wetenschappelijk onderzoek nodig. Met dit eenvoudige criterium ooggetuigen kan 95% van de onzin online worden uitgefilterd.
Maar er zijn wel problemen met de term complot-theorie, daar heeft Raya gewoon gelijk in. Het komt voor, dat "complot-theorie" doelgericht als frame gebruikt wordt, niet alleen voor theorie maar ook voor serieus wetenschappelijk werk. Vaccins tegen Covid-19 moet je niet nemen, want die zijn bedoeld om een nano-implantaat in te brengen, waarmee de overheid ons kan volgen. Hierin geloven bijvoorbeeld aanhangers van de Viruswaanzin-actiegroep. De complot-theorie kan dus ook gebruikt worden, om twijfel te zaaien over serieus wetenschappelijk werk.
Is er dan geen objectief onderscheid te maken ? ik denk dat dat soms moeilijk is, zonder feitenkennis of verstand van zaken: wel zit er altijd een bedoeling achter een complot-theorie, namelijk de ontmaskering van het complot. Maar bestaat het complot wel ? Is er altijd een bedoeling ? De deelnemers aan het complot zullen zo'n theorie natuurlijk altijd een "complot-theorie" noemen, want ze worden beschuldigd, of op andere manier aangevallen. Hoe ongeloofwaardiger het verhaal, hoe meer mensen het daarmee eens zijn. Iets is echt absurd.
De overheid zal ontvoeringen door UFO's het eerste ontkennen, omdat de complotdenkers ze beschuldigen van het verborgen houden van ontvoeringen door UFO's. En dat ontvoeringen door UFO's een complottheorie zijn.. snappen de meeste mensen wel. Hetzelfde geldt voor campagne-materiaal wat QAnon verspreidt over democrats, die via een pizzeria een netwerk onderhouden van pedo's. Ongeloofwaardig. Laat staan dat er buiten QAnon veel Amerikanen zijn, die zouden willen aannemen, dat democrats kinderen eten en in reptielen kunnen veranderen. Conspiracy, punt uit.
De gelovigen van het complot zullen het idee echter altijd blijven presenteren als feit, ook als er geen bewijs is. De opponent mag het tegenbewijs leveren (zie boven)
Er is geen wezenlijk verschil tussen een theorie en een wetenschappelijke theorie.
Voor beide dient een grond te zijn, aanwijzingen dat de theorie geen theorie is.
Ook Einstein (de echte) bracht zijn theorieën naar buiten toen hij ze had bedacht, op basis van de aanwijzingen die HIJ had. De toetsing kwam later, toen er al sprake was een theorie en anderen, soms pas na zijn dood, de juistheid van delen van de theorie konden aantonen. Overigens zijn er inmiddels ook onjuistheden in zijn theorieën aangetoond.
Exact hetzelfde gebeurt met complottheorieën. Aanwijzingen doen een complot vermoeden. Pas later wordt de juistheid van een complottheorie aangetoond, of ontkracht, en is de theorie geen theorie, maar een feit of niet.
Daar waar bij wetenschap wetenschappers het als hun 'plicht' zien om theorieën van andere wetenschappers te toetsen, is die taak bij complottheorieën vooral weggelegd voor de onderzoeksjournalistiek en klokkenluiders.
Kijk vanavond eens naar Zembla!