Dus bosgrond is wel een ondergeschoven kindje. Als nieuwsgierige natuurliefhebber en met een interesse in de scheikundige kant van het milieuverhaal, wist ik dat bosbodems dreigen te verzuren. Is in de jaren 80 veel over te doen geweest. Ik mocht een excursie meemaken om het "Waldsterben" zelf te kunnen aanschouwen. Overigens is het destijds wel eens een beetje te zwaar aangezet, maar jammer dat er zo weinig mee is gedaan in de tussentijd.

Gert Arnold schreef in de jaren 90 zijn proefschrift: Soil acidification and imbalanced nutrient availability in Scots pine forest soils in the Netherlands - causes, extent and control. Bosbemesting hoorde bij die "control" maar moest weloverwogen worden gedaan.

Die bosbemesting werd nog langer geleden door de biologische tuiner Pieter Boxman gepropageerd in zijn boek "De moestuinen van Twekkelo". Hij adviseerde om mest te gebruiken om bossen in evenwicht te brengen, er van uitgaande dat de mens al eeuwen lang alleen mineralen had afgevoerd uit de bossen. Hij zag parallellen met bodems van perceeltjes in het dorpje Twekkelo in Twente, die met biologische werkwijzen door hem weer tot leven waren gebracht.

Dat was dan wellicht ook bij verarmde bossen van toepassing.

_________________
Een uitvoerende macht die zich niet gecontroleerd weet, gaat daar op een gegeven moment gebruik van maken.

In ieder geval is er iets aan de hand met de bosbodem in onze omgeving. Daar sterven alle grove dennen af. Dit proces is al zo'n 20 jaara aan de gang.
Eerst vermoedde ik nog dat het met zure regen iets van doen had. Maar dat probleem is goeddeels opgelost.
Zou het ook iets te maken kunnen hebben met de stikstof neerslag in de bodem?

We weten al een paar decennia dat in een aantal gebieden er iets is met de grond. Het lijkt mij sterk dat er toen geen verder onderzoek is gedaan naar oorzaken.

Wat mij bij mij thuis opvalt, (ik woon een boomrijk buurtje) is dat het bladerdek van de bomen dit jaar voller is dan voorgaande jaren. Maar auto's rijden er praktisch niet (ook niet door wegwerkzaamheden die al een paar maanden duren), en er vliegen veel minder vliegtuigen over. Zou het toeval zijn?

_________________
“Erst kommt das Fressen, und dann kommt die Moral.”
Bron: Kurt Weill en Bertolt Brecht, Die Dreigroschenoper, 1928.

Vanmorgen in de auto hoorde ik via radio NPO 1 het verhaal Theo Quekel, Theo had 55 hartstilstanden.
https://www.nporadio1.nl/achtergrond/23 ... tilstanden

Nadat zijn hart 55 keer stil stond, is voor natuurman Theo Quekel elke dag een extraatje
https://www.bndestem.nl/tilburg/nadat-z ... ~ac589453/

Hij vertelt met overgave, maar dat is niet zijn eigen idee. ,,Ik wil geen ijdeltuiterij voor de voeten geworpen krijgen.” Hij moest en kon worden overgehaald. Want ja, dat zijn verhaal bijzonder is snapt hij ook: ,,Ik voel me wel een soort medisch wonder.” Want hij had al eens Q-koorts, kreeg een paar jaar geleden de ziekte van Lyme, en dan nu dit. Dan ben je een taaie. Of heb je geluk.

Dat laatste zeker, en ze heet Aris. Toen de cardiologen ten einde raad begonnen te raken was het zijn vrouw, verpleegkundige op de intensive-care, die met hét advies kwam. Door het herstellen van de mineralenbalans in Theo’s lichaam kwam de razernij van zijn hart tot bedaren. Nuchtere constatering: ,,Mijn vrouw heeft mijn leven gered.”

Hoe zou deze bosbaas denken over de mineralenbalans in bossen op zandgrond, want als veel elementen laag zijn is het niet verwonderlijk dat stikstof hoog wordt.

Verzuring niet alleen door stikstof
https://www.groenkennisnet.nl/nl/groenk ... ikstof.htm

Uitspoeling
Vakblad Milieu gaat in het artikel 'Verzuring bossen niet alleen door stikstof' nader in op de mogelijke oorzaken van verzuring. Eerst wordt uitgelegd wat verzuring precies is. De belangrijkste verzurende stoffen in het bos zijn sulfaat, nitraat en chloride. Wanneer die stoffen uitspoelen naar diepere bodemlagen, nemen zij onderweg basische kationen mee zoals calcium, kalium, magnesium en natrium. Dat heeft effect op de bodem, want die stoffen zijn belangrijk om de zure stoffen in de bodem te neutraliseren. Als die elementen verdwijnen zijn ze niet meer beschikbaar voor bodemleven, flora, fauna en voor de buffercapaciteit van de bodem.

Inderdaad. Door zure regen zijn decennia lang veel mineralen weggespoeld. Begrijpelijk omdat naaldbomen vaak op grond zonder humus en met extreem weinig voedende bestanddelen worden geteeld. Beetje zure regen, al dan niet via ammoniak, en weg is het. Antwoord was al sinds meer dan 20 jaar (Gert Arnold, zie boven): bemesten met mineralen.

Recentelijk zag ik op televisie dat men was begonnen met gesteentemeel te experimenteren. Dit is een uitwerking van het principe van Arnold, nu voor micromineralen die nogal eens worden vergeten, ook in menselijke voeding: eet dagelijks een paranoot voor betere weerstand tegen corona als je seleniumarm eet (weinig zuivel, ei, vlees of vis). Eet volkoren zuurdesembrood, groenten en fruit.

_________________
Een uitvoerende macht die zich niet gecontroleerd weet, gaat daar op een gegeven moment gebruik van maken.

De beste manier om klimaatverandering tegen te gaan is om bomen te planten, en wat doen wij....

Moerasbos aan Woldweg wordt omgevormd tot hooiland
https://www.landvenoactueel.nl/2020/11/ ... -hooiland/

.... bos omvormen tot stikstofgevoelig hooiland.