Uit Brazilië gestolen Patrick wordt kapot geprocedeerd door de staat: ‘Ze spelen een vies spelletje’
De Nederlandse staat moet stoppen met tijdrovende en peperdure rechtszaken tegen illegaal geadopteerden. Belangenorganisaties en deskundigen stellen dat de staat de geadopteerden ‘traineert’ en ‘kapot procedeert’, terwijl de overheid decennialang gesjoemel heeft toegestaan. Het jarenlange gevecht breekt Patrick Noordoven, die als baby uit Brazilië werd gestolen, mentaal en financieel op. ‘Wat zijn de excuses van de minister waard?’

Tonny van der Mee 21-11-23, 03:00 Laatste update: 07:21
De staat is door zo’n honderd geadopteerden aansprakelijk gesteld voor misstanden. Dat leidde al tot vijf civiele procedures. In twee zaken - Patrick Noordoven (Brazilië) en Dilani Butink (Sri Lanka) - hebben rechters de staat veroordeeld tot een schadevergoeding vanwege onrechtmatig handelen.

De staat is in hoger beroep en cassatie gegaan. Ondanks een vernietigend onderzoeksrapport over de misstanden en excuses blijft de staat geadopteerden tegenwerken, zeggen belangenorganisaties en deskundigen. Zo wacht het ministerie al sinds de zomer met het openbaar maken van 700 overheidsdocumenten die het Noordoven moet verstrekken, terwijl het hoger beroep al over drie maanden dient.

,,Traineren is onderdeel van de tactiek van de staat’’, zegt Ina Hut, oud-directeur van Wereldkinderen en het Coördinatiecentrum Mensenhandel (Comensha). ,,Er is zo duidelijk sprake geweest van misstanden en illegale adopties, dat je het niet kunt maken iemand kapot te procederen. Dat zorgt voor onzekerheid en emotionele schade.’’

Half miljoen euro
Waar geadopteerden mentaal en financieel lijden onder de procedures, die hen al tienduizenden euro’s hebben gekost, heeft de staat de afgelopen vijf jaar minstens 610.000 euro besteed aan de landsadvocaat voor adoptiezaken. Bijna een half miljoen is uitgegeven aan de procedures van Noordoven en Butink.

René Hoksbergen, emeritus hoogleraar adoptie, noemt de handelwijze van de staat ‘absurd’. ,,Het is dom en treurig dat ze in dit soort situaties niet zeggen: wij zijn fout geweest, hoe gaan we dit oplossen. Juridische krachten mogen geen rol spelen, want dan is de staat veel sterker dan geadopteerden.’’

Ook Defence for Children en International Child Development Initiatives roepen de staat op om te stoppen met procederen, net als de meeste oppositiepartijen in de Tweede Kamer. De organisaties willen compensatie van advocaatkosten van geadopteerden. ,,Het recht op identiteit en afstammingsinformatie is geschaad’’, zegt directeur Mirjam Blaak van Defence for Children. ,,De staat heeft verplichtingen die voortvloeien uit mensenrechtenverdragen die Nederland ondertekend heeft.’’

Afgesnauwd
De illegaal geadopteerde Patrick Noordoven klopte in 2010 aan bij de Nederlandse consul in São Paulo. Hij vroeg consulaire bijstand in de zoektocht naar zijn biologische familie in Brazilië. ,,Ik werd afgesnauwd en afgekapt. Mijn verzoek werd geweigerd.’’

Dertien jaar later laat de Nederlandse staat hem wederom in de kou staan. Noordoven roept demissionair minister Franc Weerwind (D66, Rechtsbescherming) op het hoger beroep in zijn aansprakelijkheidsprocedure in te trekken en te schikken. Zijn verzoek is aan dovemansoren gericht.

Noordoven wordt al jaren tegengewerkt in de zoektocht naar de waarheid rond zijn adoptie. Hij werd kort na zijn geboorte in 1980 uit een ziekenhuis in São Paulo gestolen en aan een Nederlands echtpaar gegeven, dat hem met vervalste papieren meenam uit Brazilië.

Eerst klaagde hij met succes zijn adoptieouders aan, omdat ze informatie achterhielden. Twee jaar geleden veroordeelde de rechtbank ook de staat tot het betalen van een schadevergoeding aan Noordoven. Het was de eerste keer dat een geadopteerde in een grootschalige Braziliaanse adoptiezwendel de staat aanklaagde, en ook de eerste keer dat de staat een adoptieprocedure verloor.

De staat is in hoger beroep gegaan. Afgelopen september zei Weerwind in de docuserie De Afhaalchinees dat hij geadopteerden een persoonlijke toelichting geeft op de reden van een hoger beroep of cassatie. Noordoven: ,,De minister zegt dat hij mij geïnformeerd heeft, maar ik heb nooit wat van hem gehoord.’’ Ook de Tweede Kamer werd niet geïnformeerd.

Corruptie en kinderhandel
Uit overheidsdocumenten die Noordoven zeven jaar na zijn verzoek tot consulaire bijstand boven tafel kreeg, blijkt dat Nederlandse diplomaten betrokken waren bij illegale adopties. Dat werd bevestigd door een commissie onder leiding van Tjibbe Joustra, die naar aanleiding van de stukken in opdracht van het kabinet onderzoek deed. De commissie concludeerde in februari 2021 dat er structureel misstanden hebben plaatsgevonden bij buitenlandse adopties, waaronder corruptie, kinderhandel, vervalsing van documenten en kinderdiefstal.

De staat is al tientallen jaren op de hoogte van illegale adopties in het buitenland, maar heeft de misstanden in de doofpot gestopt. Zo bleek uit onderzoek van politie en justitie begin jaren 80 dat tientallen ouders strafbare feiten hadden gepleegd bij adopties uit Brazilië, maar alle zaken werden geseponeerd.

Ondanks excuses van het kabinet na het rapport-Joustra en de belofte geadopteerden beter te ondersteunen, ging de staat in de zaak van Noordoven in hoger beroep. Ook gaat de staat in cassatie in de zaak van de Sri Lankaanse Dilani Butink. Het gerechtshof oordeelde in juli 2022 dat de staat aansprakelijk is voor gesjoemel bij haar adoptie.

Het cassatieberoep is terecht, oordeelde advocaat-generaal Gerbrant Snijders van de Hoge Raad, onlangs. Snijders, oud-kantoorgenoot van landsadvocaat Sikke Kingma die namens de staat procedeert tegen Butink, stelt dat adoptiebureaus niet verplicht waren gegevens van buitenlandse instanties te controleren.

Onzekerheid
Butink moet nu wachten tot april volgend jaar op een uitspraak. Als de Hoge Raad het advies overneemt, moet een ander gerechtshof de zaak overdoen. ,,Die onzekerheid is heel vervelend’’, zegt Butink. ,,Ik word alle kanten op getrokken. Mijn zaak duurt al zes jaar. Het is bizar dat ik zoveel moeite moet doen om voor mezelf op te komen, alsof ik degene ben die iets verkeerd heeft gedaan. Het gaat de staat inmiddels niet meer om mij als mens. Ik ben slechts een dossier.’’

De procedures zijn tijdrovend en kosten geadopteerden zeker tienduizenden euro’s. Het staat in schril contrast met de 610.000 euro die de staat tot vorig jaar al aan de landsadvocaat heeft betaald voor adoptiezaken, waarvan het gros aan de zaken van Butink (270.000 euro) en Noordoven (169.000 euro).

Waarom Butink wél een persoonlijke toelichting van Weerwind heeft gehad en Noordoven niet, wil de minister desgevraagd niet zeggen. Zijn voorganger, Sander Dekker, bood Noordoven nog vóór het rapport-Joustra verscheen persoonlijk excuses aan. ,,We doen via de media geen uitspraken over individuele casuïstiek’’, laat het ministerie van Justitie en Veiligheid nu weten.

Belangenorganisaties en deskundigen vinden dat de staat moet stoppen met de procedures tegen Butink en Noordoven. Daarnaast pleiten ze voor een financiële tegemoetkoming voor de juridische kosten van geadopteerden en voor alle schade die is aangericht door illegale adopties.

Pro-adoptie-lobby
,,In het geval van Patrick zijn duidelijk fouten gemaakt’’, zegt Ina Hut, de oud-directeur van Comensha. ,,Met medeweten van de staat zijn dossiers vervalst. Pak dan ook je verantwoordelijkheid. Ik vermoed dat de staat bang is voor meer schadeclaims. Bovendien is er in het kabinet een sterke pro-adoptie-lobby.’’

In een eerdere Kamerbrief stelde Weerwind dat hij bereid is te schikken als de staat onrechtmatig heeft gehandeld. Maar hij voelt er niks voor geadopteerden die door het doorprocederen van de staat opgezadeld worden met nóg hogere advocaatkosten financieel te compenseren. Weerwind is bang is dat het in de toekomst verplichtingen schept naar andere geadopteerden.

Noordoven: ,,Ik kan mijn advocaatkosten niet meer betalen, terwijl publiek geld wordt uitgegeven aan torenhoge kosten van de landsadvocaat. Er is geen geld voor individuele bijstand van geadopteerden, maar wel geld om te procederen tegen Dilani en mij. Dat is schrijnend.’’


Belangenorganisaties zeggen dat de staat geadopteerden tegenwerkt in het zoeken naar informatie over hun adoptie en biologische ouders. Woo-verzoeken (Wet open overheid) worden volgens hen getraineerd of afgewezen. Afgelopen zomer kreeg Noordoven te horen dat zijn Woo-verzoek 700 documenten heeft opgeleverd. Het ministerie heeft de deadline waarbinnen die openbaar moeten worden gemaakt twee keer uitgesteld. Wanneer de stukken openbaar worden, is niet bekend. Het hoger beroep dient over ruim drie maanden.

Kastje naar de muur
,,De stukken zijn dusdanig vertraagd dat ik er straks niks meer mee kan in mijn hoger beroep’', zegt Noordoven. ,,Bij mijn vorige verzoek maakte de toenmalige minister excuses omdat ik van het kastje naar de muur werd gestuurd. Hoe is het mogelijk dat de geschiedenis zich nu herhaalt? Het is informatie die over mij gaat en waar ik recht op heb.’’

Nederland heeft diverse internationale verdragen ondertekend waarin het recht op identiteit en afstammingsinformatie is vastgelegd. ,,Dat recht, een essentieel onderdeel van hun bestaan, is geschaad’’, zegt directeur Mirjam Blaak van Defence for Children. ,,Patrick en Dilani hebben als pioniers hun nek uitgestoken, niet alleen voor zichzelf, maar voor álle interlandelijk geadopteerden. Ze zijn slachtoffer van de omstandigheden. Dat ze de strijd opnieuw moeten beginnen, is niet in verhouding met de menselijke maat.’’

In een vorig jaar aangenomen verklaring stellen de Verenigde Naties dat slachtoffers van illegale adoptie recht hebben op de waarheid en dat landen hen informatie moeten verstrekken. Noordoven: ,,De Nederlandse staat doet het tegenovergestelde. Ze hebben mij een geheimhoudingsplicht opgelegd. Ik word verplicht hun vuile was binnenskamers te houden. Dat is ondraaglijk en onmenselijk. Ze spelen een vies spelletje.’’

De meeste oppositiepartijen in de Tweede Kamer willen dat de staat stopt met de procedures, maar een motie haalde het eind vorig jaar niet. ,,Wat zijn de excuses waard als je misstanden erkent maar voor de rechter zegt dat hij niks verkeerd hebt gedaan?’’ zegt Noordoven. ,,Ik krijg al 13 jaar geen hulp. De minister verlengt en verergert het lijden. Ik kan pas een normaal leven leven beginnen als de staat verantwoordelijkheid neemt en mijn schade vergoedt.’’

Minister Weerwind: ‘Besluit niet lichtzinnig genomen’
Demissionair minister Franc Weerwind (D66, Rechtsbescherming) wil geen commentaar geven op de zaak van Patrick Noordoven. De reden voor het hoger beroep en cassatie is om duidelijkheid te krijgen over ‘openliggende juridische vragen’, onder meer over de rol en verantwoordelijkheid van de staat bij misstanden. ,,Dat is nodig om toekomstige zaken te kunnen beoordelen. Hiermee wordt de gelijke behandeling gewaarborgd’’, zegt het ministerie in een reactie.

Weerwind spreekt tegen dat het doorprocederen bedoeld is om andere illegaal geadopteerden te ontmoedigen een claim tegen de staat in te dienen ,,De minister is zich er zeer bewust van dat het besluit om hoger beroep of cassatie in te stellen zwaar valt bij de betrokken geadopteerden. Dat laat hem niet onberoerd. Het besluit is daarom niet lichtzinnig genomen. De minister is altijd bereid persoonlijk toelichting te geven.’’

Noodkreet over lelijke gebouwen: ‘Veel Nederlandse nieuwbouw is verschrikkelijk’
We moeten oppassen dat Nederland niet volgebouwd wordt met goedkope meuk. De gigantische vraag naar nieuwe woningen mag niet leiden tot lelijke gebouwen waar we later spijt van krijgen.

Dennis Naaktgeboren 27-11-23, 03:00
Daarvoor waarschuwen deskundigen, nadat nota bene een erkende Amerikaanse architectuurcriticus de noodklok heeft geluid. ,,Het meeste dat in Nederland gebouwd wordt, is verschrikkelijk’’, stelt professor Aaron Betsky in een kritisch betoog. Dat is niet aan dovemansoren gericht. Vakgenoten herkennen de zorgen. ,,Wonen staat voor zo veel meer dan alleen zo veel mogelijk woningen voor zo weinig mogelijk geld, met zo veel mogelijk winst maken.’’

De Nederlandse architectuur is ‘saai’ geworden. En het meeste dat er in Nederland wordt gebouwd, is ‘verschrikkelijk’. Juist nu er in korte tijd veel woningen moeten worden gebouwd, gooit de Amerikaanse architectuurprofessor Betsky geen steen, maar een heel rotsblok in de vijver.

Nadat Nederlandse architecten twee decennia lang internationaal furore hebben gemaakt, is het volgens hem armoe troef. De Vinex-wijken, de nieuwbouwwijken, recent opgeleverde torens in Rotterdam en als ‘schoolvoorbeeld’ het Haagse cultuurpaleis Amare. Het zijn volgens de Amerikaan allemaal voorbeelden van hoe het niet moet. ,,Ik denk dat veel van de laatste generatie woningbouw in de Vinex-wijken en post-Vinex-wijken nogal verschrikkelijk is’’, zegt Betsky onomwonden.

Het Haagse cultuurpaleis Amare is voor hem het absolute dieptepunt, en niet alleen vanwege de ‘consultancy naam’. ,,Het is een hele saga. Ten eerste had dat gebouw van OMA (het Danstheater, red.) moeten worden bewaard en hergebruikt. Dat was natuurlijk moeilijk en duur, maar volgens mij was dat de moeite waard’’, zegt hij. ,,Dan gooit de politiek iets wat goed in elkaar zat en heel goed werkte op die plek eruit, en zet er iets neer dat niets te maken heeft met de omgeving, met de geschiedenis van de plek, met de manier waarop het gebouwd is, met de gebruiken. Het is gewoon een doos met wat palen ervoor. Het is een gedrocht.’’

Zo kan hij nog wel even doorgaan. ,,Kijk ook naar de nieuwe torens in Rotterdam. Toen het voor het eerst ging over Manhattan aan de Maas waren er allemaal mooie plannen. Maar uiteindelijk krijg je van die betonplaten en bakstenen zuilen die over alles uitsteken en ook niets te maken hebben met de plek waar ze staan. Ze drukken niets uit. Ze zijn alleen maar goedkoop.’’

Voor de goede orde, Betsky heeft op basis van zijn cv recht van spreken. De Amerikaan schreef meer dan twintig boeken over architectuur. Hij was onder meer directeur van Virginia Tech’s School of Architecture + Design, waar hij nog steeds doceert, van de elfde architectuurbiënnale in Venetië én van het Nederlands Architectuur Instituut. Zie daar zijn band met Nederland, waar hij ook in meerdere periodes van zijn leven heeft gewoond.

Juist omdat Nederlandse architectenbureaus als OMA (van Rem Koolhaas), MVRDV en UNStudio twee decennia verantwoordelijk waren voor de meest opvallende, innovatieve en experimentele architectuur ziet hij de huidige bouwsels met weemoed aan. ,,Waar zijn de nieuwe aanstormende firma’s?’’, vraagt hij zich af. Maar zelfs een internationale gigant als OMA zette in het centrum van Rotterdam een appartementencomplex neer (Forum) dat vanwege de gebrekkige afwerking een ‘Ikea-Koolhaas’ wordt genoemd. Een ‘middelmatig gebouw’ noemt Betsky het. ,,In de afgelopen vijftig à honderd jaar zie je dat de kwaliteit van de bouw steeds afneemt’’, stelt hij. ,,Iedere vijf jaar zie je dat alles dunner, goedkoper en slechter wordt.”

Sobere tijd
Om de discussie zuiver te houden, moeten we twee zaken splitsen. Eerst die saaie architectuur, dan de kwaliteit. Boring noemt Betsky veel van de huidige ontwerpen in Nederland. Dat wordt aan deze kant van de oceaan allerminst weersproken.

Rijksbouwmeester Francesco Veenstra erkent dat er een ‘saaiheid is ontstaan’ in de architectuur. In de jaren 90 stond architectuur volgens hem op de culturele agenda. ,,Dat heeft geleid tot experimentele, bijzondere architectuur en een architectuurklimaat.’’ De financiële crisis was een kantelpunt, waarna een nieuwe ‘sobere tijd’ is aangebroken.

Ook directeur Aric Chen van Het Nieuwe Instituut (waar het Architectuurinstituut in is opgegaan) spreekt van een ‘slappe periode’. ,,Niet vanwege een gebrek aan talent of ideeën, maar het hele klimaat is veranderd.’’ Chen benadrukt dat Nederland internationaal nog steeds bekendstaat om zijn design en architectuur. Maar toen hij anderhalf jaar geleden van Chicago naar Rotterdam kwam, viel hem op dat de sector amper nog durft te praten over die grootse en meeslepende daden uit het verleden. ,,Het was bijna alsof iedereen te veel gedronken had en het nu de ochtend erna is’’, aldus Chen. ,,We willen niet meer praten over wat er de vorige avond gebeurd is. Dat is prima, maar we moeten wel praten over hoe we weer vooruitkomen.’’

Hapklare brokjes
En dan komen we bij het tweede kritiekpunt, de kwaliteit van de gebouwen. Dáár moet de discussie vooral over gaan, wordt her en der benadrukt, want die zorgen leven breed. En dan niet over de kwaliteit van enkele iconen, maar om de kwaliteit van de gewone woningbouw. Zeker nu er een enorme bouwopgave ligt, waarbij er zo snel mogelijk zo veel mogelijk bijgebouwd moet worden. ,,We moeten niet sturen op groots en meeslepend, maar het middelmatige moet beter’’, zegt architect Ninke Happel.

,,We liepen ooit voorop als het gaat om ontwerpen. We maakten prachtige woonwijken, ik denk dat we dat helemaal kwijt zijn. Woningen zijn vaak alleen nog verkoopproducten. Hapklare brokjes, waarvan architecten alleen de gevel mogen ontwerpen.’’ Haar architectenkantoor Happel Cornelisse Verhoeven neemt zulke opdrachten niet aan. ,,Wonen staat voor zo veel meer dan alleen zo veel mogelijk woningen voor zo weinig mogelijk geld, met zo veel mogelijk winst maken.’’

Chen zag al veel ‘gedemoraliseerde architecten’ sinds zijn komst. Volgens hem is de rol van de architect gemarginaliseerd. ,,Vanwege de sociale en economische uitdagingen die alle aandacht vragen.’’ Op de vraag of hij het meeste dat hier gebouwd wordt ook verschrikkelijk vindt, is hij iets diplomatieker dan zijn landgenoot Betsky. ,,Maar is er veel waarvan ik denk: wat is dit mooi? Nee.’’ Zelfs Veenstra kon bij zijn aantreden als belangrijke kabinetsadviseur over architectuur twee jaar geleden geen enthousiasme veinzen. ,,Nederland is er niet per se beter op geworden’’, moest de kersverse Rijksbouwmeester tot zijn spijt constateren. ,,We moeten kwaliteit ook centraal stellen in de woonopgave’’, zegt hij nu. ,,Af en toe moeten we durven een pas op de plaats te maken om te kijken of we goed bezig zijn.’’


Architecte Ninke Happel
Hoorzitting over de kwaliteit
PvdA-Kamerlid Henk Nijboer herkent de zorgen. ,,Het is een groot risico als je alleen maar op volume en prijs stuurt, dat je dan over tien of twintig jaar kijkt: wat hebben we toen neergezet? Dat moeten we voorkomen. Niet alles is slecht, maar het is wel een zorg.” Hij regelde eerder dit jaar een hoorzitting in de Tweede Kamer om zijn zorgen te agenderen. ,,We hebben het in de Kamer erg vaak over de woningnood. Of er nou 1,5 miljoen of zelfs 2 miljoen huizen bij moeten komen. Ik vond het onderbelicht en een beetje verwaarloosd dat het ook mooi moet zijn en prettig wonen’’, aldus Nijboer. ,,Het ging alleen maar over volume, volume, volume. We moeten niet verwaarlozen dat het uitstraling moet hebben, origineel is en karakter heeft. Je kunt het maar één keer neerzetten, het staat er voor honderd jaar of meer.’’

Zelfs sociale huurwoningen hoeven niet met een beroep op de kosten tot armoedige, fantasieloze complexen te leiden. Als er maar een grotere rol is voor de architect, zegt Chen. ,,Er is een lange traditie van sociale woningbouw in Nederland, maar wie denkt daar nu nog goed over na?’’, vraagt hij zich af. ,,Ik ben niet anti-kapitalistisch, maar als je het alleen aan de markt overlaat, dan is dit het resultaat. Het is niet alleen een technische en economische opgave, maar ook een culturele opgave.’’

Nijboer is het daarmee eens. ,,Ik vind dat je niet alleen op volume moet sturen, maar ook op kwaliteit. Daarbij moet je niet alleen kijken naar gebouwen, maar ook de bredere leefomgeving. Je kunt bijvoorbeeld sturen op regelgeving; normen stellen voor gebouwen, aanbestedingsprocedures zodanig veranderen dat die gericht zijn op kwaliteit, et cetera. Daarnaast is geld ook belangrijk, zeker als het gaat om de kwaliteit en diversiteit van de leefomgeving. Heeft het karakter, heeft het gemengde wijken en wat wordt de unieke bouw van deze jaren 20 en 30? Dat heeft veel waarde, want iedereen geniet van de schouders van de architectuurgiganten waar we op staan. Dat geldt ook voor corporatiewoningen.’’

Hugo de Jonge
Ga er maar aan staan, als demissionair minister Volkshuisvesting. Wanneer de prioriteit vooral is dat starters een huis kunnen krijgen en andere (leeftijds)groepen kunnen doorstromen. Maar De Jonge sluit zijn ogen niet voor de zorgen. ,,Ja, de kwaliteit van onze bouw behoeft meer aandacht’’, erkent de CDA-bewindsman, die de maanden die hem nog rest volle kracht vooruit wil. ,,Er wordt mooi gebouwd, maar ook lelijk. En het blijft verrekte lang staan. Als je wat bouwt, zorg dan dat het kwaliteit heeft, daar mag meer aandacht voor zijn. Dat je als architect, ontwikkelaar of bestuurder afvraagt: als ik hier later met mijn kleinkinderen langs loop, ben ik dan trots? De marges staan onder druk. Het vergt creativiteit om de kwaliteit dan hoog te houden.’’

Oplossingen
Nog even terug naar Betsky. Wat ziet hij als oplossing? De kritische Amerikaan hamert op meer hergebruik van bestaande gebouwen. ,,Eén van de antwoorden als alles goedkoper wordt, is om niet nieuw te bouwen maar de kwaliteit van bestaande gebouwen te hergebruiken’’, zegt hij. ,,Zeker in een volgebouwd land als Nederland waar veel leegstand is, moet nagedacht worden over hergebruik als de fundamentele taak van de architectuur.’’

En hij vraagt architecten niet alleen naar de overheid en opdrachtgevers te wijzen, maar ook zelf creatiever te worden. ,,Architecten zeggen altijd dat het iemand anders’ schuld is’’, zegt hij. ,,Het is economisch steeds moeilijker geworden met minder kansen en begrotingen die worden teruggeschroefd, dat klopt. Maar de logica van het kapitalisme staat een ommekeer niet toe.’’

Hij hoopt dat Nederlandse architecten naar innovatieve oplossingen zoeken, bijvoorbeeld door het gebruik van artificiële intelligentie. ,,Met de manier waarop technologie kan worden gebruikt, speelde Nederland begin jaren 2000 ook echt een leidende rol’’, zegt hij. ,,Daarvoor liggen er nu mogelijkheden met AI. Wat mij fascineert, is dat AI het mogelijk maakt om én tradities en geschiedenis te gebruiken én dat op een effectieve en kosteneffectieve manier te doen. Daar gebeuren interessante experimenten mee’’.

Rijksbouwmeester Veenstra heeft er vertrouwen in dat jeugdige architecten weer van zich laten horen. Hij ziet de kentering. ,,De schraalheid van de post-financiële crisis die nu heeft geleid tot het dozen stapelen. En de eenduidigheid die we in de woningmarkt zien, wordt ook door de nieuwe garde echt zwaar bekritiseerd’’, constateert Veenstra. ,,En die gaat weer tot vernieuwing in de architectuur leiden, daar geloof ik honderd procent in.’’

Schimmel en lekkages in woontoren: ‘Het zou hier luxe wonen zijn, maar vanaf het begin is het ellende’
Lekkages, poep in de piepende liften en op veel plekken een muffe lucht: bewoners van de prestigieuze Terraced Tower aan de Boompjes in Rotterdam kampen 2,5 jaar na de oplevering nog steeds met problemen. ‘Vind jij dit luxe wonen?’

Marjolein Kooyman 25-11-23, 15:00 Laatste update: 25-11-23, 15:23
Op de achtste verdieping staat een witte ton. Af en toe klinkt er een zachte ‘ploink’ als een druppel oranjekleurige vloeistof vanaf het plafond naar beneden valt. De donkere vlekken op het kleed laten zien dat de drab niet alleen in de ton terecht is gekomen. Langs de muur loopt een roestbruine streep.

Die ton staat er nu zo’n twee weken, zegt een bewoner. Naast haar deur staat een blokje toiletverfrisser tegen de muffe geur die in de gang hangt. ,,Het zou hier luxe wonen zijn’’, zegt ze. ,,Maar vind jij dit luxe wonen?” Sinds de oplevering in 2021 woont ze in het complex. ,,En vanaf het begin is er ellende.”

Schimmels in de balkons en poep in de piepende liften
Al kort na de oplevering van de prestigieuze Terraced Tower aan de Boompjes in Rotterdam regent het klachten van bewoners. Het brandalarm dat zomaar afgaat, schimmel in de balkons en zelfs poep in de piepende liften. In mei dit jaar moest restaurant Fred in de plint enkele weken dicht vanwege een lekkage. Nog steeds heeft een aantal bewoners last van lekkages en ruikt het muf. Hoe kan dat?

Beheerder MVGM is bekend met de problemen. ,,Hoewel we al diverse onderzoeken hebben laten uitvoeren, is er helaas nog een aantal lekkages waarbij we ‘het lek nog niet boven hebben’,” zegt een woordvoerder. De lekkages zorgen voor geur- en schimmelproblemen in het complex.

Architect John Bosch van OZ Architecten schrikt van de vele klachten. ,,Dat klinkt heftig.” Dat er zo veel lekkages zijn, kan mogelijk komen doordat er bij de aanleg van het dak iets is misgegaan, denkt hij. ,,Aanloopproblemen bij een nieuw gebouw zijn niet ongebruikelijk, maar dit klinkt behoorlijk zorgelijk”, zegt hij. Hij omschrijft het gebouw ondanks de opvallende vorm eerder als ‘traditioneel’. ,,We hebben geen experimentele dingen gedaan.”


Fouten kunnen gemaakt worden, maar wij lopen niet weg van onze verantwoor­de­lijk­heid

Woordvoerder Besix
Hij verwijst naar bouwer Besix. Bewoners vermoedden eerder al fouten door haastwerk van de bouwer omdat de oplevering (gepland in 2020) vertraagd was. ,,Een oplevering van een gebouw geeft altijd een bepaalde dynamiek. Dit wil niet zeggen dat de kwaliteit aangetast wordt”, schrijft een woordvoerder. De bouwer laat weten dat ‘lekkages altijd kunnen ontstaan’, omdat verstoppingen niet zijn opgelost of door ‘mechanische beschadigingen’. ,,Fouten kunnen gemaakt worden, maar wij lopen niet weg van onze verantwoordelijkheid.”

Pleisters plakken
Bewoner Edita heeft het over een verstopt bad en problemen met de vloerverwarming. ,,Als we die aanzetten, schiet de rekening meteen omhoog.” Vlekken door lekkages, de vaatwasser die niet was aangesloten, somt ze op. ,,Het water liep gewoon onder de vloer. Er gaat hier zo veel mis, dat het niet normaal is.” Ze maakt zich zorgen over haar gezondheid. ,,De geur in onze hal kan niet goed zijn. Ook rond de ventilatieroosters zitten zwarte vlekken.” Bij een buurvrouw lekt het zelfs in huis en is de meterkast zwart uitgeslagen van de schimmel. Zij heeft een ander appartement toegezegd gekregen.


Edita
Ook op andere verdiepingen zijn problemen. Op de veertiende bolt een van de plafondplaten in de hal door het vocht. ,,Enkele maanden geleden is die naar beneden gekomen”, vertelt een bewoner. De plaat werd vervangen, maar het achterliggende probleem - de lekkage, werd niet opgelost. ,,Het is vooral pleisters plakken, met klachten wordt vrijwel niets gedaan”, zegt ze.

‘Niemand lost het op’ of ‘Ze reageren nergens op’, klinkt het. Dat zorgt voor frustratie. ,,We betalen veel te veel om zoiets te laten gebeuren”, zegt Edita.
,,Dat trekken we ons aan”, laat een woordvoerder van NVGM weten. ,,We zullen bewoners vaker informeren over werkzaamheden en de voortgang.” De beheerder zegt niet alles direct te kunnen oplossen. ,,Wij zijn afhankelijk van de beschikbaarheid van vakmensen.”

De huurprijs voor een appartement in The Terraced Tower bedraagt per maand tussen de € 1.075,- en € 2.445,-, exclusief servicekosten.

Bewoners peperdure appartementen zijn overlast zat: ‘Stront zat aan de muur, niemand doet iets’
Een vals brandalarm dat midden in de nacht loeit, poep in de hal, schimmel op de houten balkons en naar urine stinkende liften, die er plots mee ophouden. Voor bewoners in een nieuwe luxe woontoren in Rotterdam met peperdure appartementen is de maat vol. ,,Op de trap lag een gave mensendrol.”

Marcel Wijnstekers 25-12-21, 12:30 Laatste update: 26-12-21, 11:18
In haar tijd als expat in het buitenland heeft Jennifer Williams nog nooit zoiets meegemaakt. ,,Er was lekkage bij de aansluiting van mijn vloerverwarming”, blikt ze terug op haar eerste week in haar nieuwe appartement met uitzicht op de Nieuwe Maas. ,,Het water gutste eruit. Het plafond van de onderburen werd al vochtig.”

In paniek belt ze beheerder MVGM. ,,Weet je wat mij aan de lijn werd gevraagd?” zegt ze nog altijd verontwaardigd. ,,Om hoeveel water gaat het? Wat maakt dat uit? Ik heb een loodgieter nodig. Nu!”


Ik heb een loodgieter nodig. Nu!

Jennifer Williams
Pannetje
De loodgieter komt. Na drie dagen. ,,Het is dat ik thuis moest werken vanwege de coronamaatregelen”, blikt Williams terug. ,,Ik heb liters water opgevangen in een pannetje en die telkens geleegd in de gootsteen.”

Blijf op de hoogte
Krijg een melding bij belangrijk nieuws over AD Wonen.

Zes maanden na de oplevering van peperdure huur- en koopappartementen in The Terraced Tower, blijkt er van alles mis met het gelaagde appartementencomplex aan de Boompjes. Een brandalarm dat te pas en te onpas afgaat, vloerverwarmingsinstallaties die lekken, schimmel op de bamboehouten balkons, stinkende liften en trappenhuizen, deuren die niet openen.

Kinderziektes door corona, zegt de beheerder. Een opeenstapeling van blunders door bouwer BESIX, stellen bewoners, waarvan de kopers (van etage 22 tot 32 is koop) juridische stappen nemen. ,,De woningen zouden in het eerste kwartaal van 2020 worden opgeleverd, maar dat werd pas juli 2021”, zegt een bewoner die niet met haar naam in de krant wil. ,,Die bouwvertraging vechten we aan.”


Doordat de bouwer in tijdnood kwam, is het laatste deel van de verbouwing afgeraf­feld

Mevrouw Van der Meulen
,,Doordat de bouwer in tijdnood kwam, is het laatste deel van de verbouwing afgeraffeld”, vermoedt mevrouw Van der Meulen, die een appartement op de achtste verdieping huurt. ,,Blikvanger van het complex is de bamboehouten aftimmering van de balkons. Door de lekkages aan de buitenkant schimmelt het hout. Ook zijn de glazen balkonrelingen zo beslagen dat je er niet doorheen kunt kijken. Ik heb nauwelijks uitzicht, maar dat is wel de reden waarom ik 1700 euro huur per maand betaal.”

Stank
Nadat Van der Meulen in juli de sleutels krijgt, doet ze meteen melding van alle lekkages, waaronder die in de gang, gecombineerd met een enorme stank. ,,Wij denken dat de riolering niet goed is aangesloten. Tot op de dag van vandaag is daar niets aan gedaan.”

Buurman Igor Batoukthine, die zich via de algemene ledenvergadering voegt bij de andere boze huurders, knikt instemmend. Hij vertelt over menselijke uitwerpselen in het trappenhuis. ,,De stront zat aan de muur geplakt. Op de trap lag een gave mensendrol. Echt waar. Niemand die het opruimt.”


Een aantal bewoners heeft vastgeze­ten in de lift, die stinkt naar urine

Igor Batoukthine
Voor hoge huur verwacht hij meer service. ,,Het begon al bij de verhuizing”, vervolgt Batoukthine. ,,Die duurde uren, omdat de liften er telkens mee ophielden. Een aantal bewoners heeft zelfs vastgezeten in de lift, die stinkt naar urine en waar je soms struikelt over het afval dat bouwvakkers achterlaten.”

Ruud Winters, werkvoorbereider bij bouwbedrijf Besix, die ook Het Postkantoor renoveert, herkent de klachten van de bewoners, maar wil niet inhoudelijk reageren op de vragen van het AD Rotterdams Dagblad. Hetzelfde geldt voor Beheerder NVGM, die het debat niet met de media, maar met de bewoners zelf wil voeren. Wel laat woordvoerder Ronald van Hasselt weten: ,,Het verhelpen van kinderziektes en andere storingen loopt voorspoedig, maar vraagt door de coronamaatregelen en het arbeidstekort bij leveranciers meer tijd dan van tevoren was ingeschat.”