Winkelvoorraad met verlies verkocht? Dan moet de coronasteun terug
Winkeliers die omzet draaiden door hun voorraad van de hand te doen, raakten daardoor coronasteun kwijt. Veel meer ondernemers dan verwacht moeten de overheidshulp terugbetalen die ze vorig jaar ontvingen, door weeffouten in de haastig opgezette regelingen.

Herman Stil 27-03-21, 16:00 Laatste update: 16:42
Winkeliers deden het afgelopen jaar overtollige voorraad van de hand aan opkopers, omdat ze de spullen door de verplichte sluiting of het wegblijven van klanten niet meer konden verkopen. Ze worden nu afgerekend op de omzet die ze daarmee hebben gemaakt.


,,Iedereen in mijn omgeving die acuut geld nodig had, heeft vorig jaar zijn voorraad verkocht”, zegt Bart de Groot van de Amsterdamse modewinkel Cowboys to Catwalk. ,,Soms tegen inkoopprijs, maar vaak met verlies. Op die manier kregen we nog een beetje geld binnen. We hebben dat verlies genomen, maar worden nu in de afrekening voor onze steun gepakt op de omzet die dat heeft opgeleverd.”

Schatten
Het gaat daarbij zowel om salarissteun NOW als om de tegemoetkoming vaste lasten (TVL) die mede op basis van omzet worden uitgekeerd. Bij de eerste NOW-regeling moesten ondernemers vorig jaar de omzetval en salariskosten tussen maart en juni opgeven om in aanmerking te komen voor steun. Veel ondernemers moesten die cijfers schatten.

Inmiddels is het UWV aan het rekenen geslagen met de definitieve omzet- en looncijfers. In 60 procent van de ruim 144.000 gevallen wijken die af en moet er worden terugbetaald. Dat komt onder meer doordat omzetcijfers vertekend zijn geraakt door voorraadverkopen. ,,Als je veel voorraad hebt verkocht, word je nu gepakt”, zegt De Groot. ,,De overheid denkt dat uit die omzet de lonen betaald kunnen worden en kort daarom de steun. Lonen betaal je niet uit omzet, maar uit de marge. En die maak ik niet.”

Het zijn vooral kleinere onderne­mers die hierdoor zwaar worden getroffen

Paul te Grotenhuis van branchevereniging INretail
Hetzelfde dreigt te gebeuren in de tweede NOW-ronde (juni tot oktober), waarvoor sinds vorige week de terugbetalingen zijn gestart. Pas eind vorig jaar kwam er een uitgebreide regeling voor overtollige seizoensvoorraden die grotendeels vergoed worden door de overheid. Maar dat geldt niet voor voorraad die eerder is verkocht.

Autodealers
Daarbij gaat het niet alleen om modezaken, maar onder meer ook om meubelwinkels of autodealers. ,,Niemand wist bij het begin van de crisis of klanten nog zouden kopen”, zegt Tom Huyskens van autobrancheorganisatie Bovag, waarbij negenduizend bedrijven zijn aangesloten.


,,Veel dealers hebben voorraad afgestoten, soms met verlies. Vooral in de eerste maanden van de crisis. Een auto, motor of caravan die op het terrein staat, kost alleen maar geld. Het was van tevoren bekend dat daardoor problemen konden ontstaan. Maar we begrijpen heel goed dat ondernemers soms niet anders konden.”

,,We zouden graag zien dat het gerepareerd wordt en er ook naar de marge wordt gekeken. Maar ik weet niet of het realistisch is om dat nu nog te repareren. Als ze in eerste instantie het werk goed hadden gedaan, dan was dit niet nodig geweest.”

Het is enorm triest dat er voor uitzonde­rings­ge­val­len geen maatwerk wordt geboden

Paul te Grotenhuis
Veel meer ondernemers vrezen steun te moeten terugbetalen - of hebben dat al te horen gekregen. Zoals horecazaken en winkels die zijn gaan thuisbezorgen of winkels die afhalen mogelijk hebben gemaakt. ,,Het zijn vooral kleinere ondernemers die hierdoor zwaar worden getroffen”, zegt Paul te Grotenhuis van branchevereniging INretail. ,,Terwijl juist deze groep de steun heel hard nodig heeft.”

De branchevereniging kent een hele trits oorzaken waarom ondernemers toch moeten terugbetalen. Zoals bedrijven die in 2019 getroffen zijn door brand en daardoor tijdelijk een lagere omzet maakten. Of winkeliers die hun winkel net hebben uitgebreid of vlak voor de pandemie een nieuwe vestiging hebben geopend. ,,Dat zorgt allemaal voor een vertekend beeld voor de omzetvergelijking.”

Ongelukkig
Ook blijkt januari 2020 als peilmaand voor de laatste ‘coronavrije’ omzet vooral in de winkelbranche ongelukkig uit te vallen. De loonkosten zijn dan relatief hoog omdat overwerk en bonussen uit de voorgaande kerstmaand worden betaald. Maar januari is ook traditioneel de maand met de laagste winkelomzet. Daardoor valt de omzetvergelijking met steunmaanden maart tot juni ongunstig uit.

Vooraf werd al gezegd dat de haastig in elkaar gezette eerste NOW-ronde niet optimaal zou zijn, maar dat eventuele gaten later konden worden gedicht. Maar volgens minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken) is het nauwelijks mogelijk om met ruim 144.000 aanvragen maatwerk te leveren.

Bezwaar maken kan wel: tot nu heeft een op de twintig ondernemers dat gedaan en elk bezwaar moet alsnog apart worden beoordeeld. Ook zijn er al ondernemers naar de rechter gestapt. ,,Het is enorm triest dat er voor uitzonderingsgevallen geen maatwerk wordt geboden”, zegt Te Grotenhuis. ,,Koolmees roept telkens dat er geen ruimte is voor maatwerk, maar het beoordelen van al die bezwaren kost ook tijd.”

Wie vertraagt de schadevergoeding voor slachtoffers schietdrama Alphen?
VIDEORuim honderd overlevenden en nabestaanden van de schietpartij in Alphen aan den Rijn wachten nog altijd op smartengeld. Werkt de politie tegen? Of is hun belangenbehartiger te inhalig?

Marco Gerling 7 apr. 2021 Laatste update: 10:04
De kogels vliegen rakelings langs hem, als Gert Lankhaar zaterdagmiddag 9 april 2011 met twee dochters vlucht voor Tristan van der Vlis. Ze zijn gaan rennen nadat de eigenares van een kledingwinkel hen had gewaarschuwd. Dankzij haar blijven hij en zijn dochter ongedeerd. Maar zijn 10-jarige stiefdochter wordt wél geraakt. En de waarschuwende vrouw die hun leven redde, komt zelf te overlijden.

n
Pas tien jaar na die ene minuut, in december 2020, krijgt hij een schadevergoeding. Nu kan hij het afsluiten, zegt hij. Eindelijk. ,,Het heeft vreselijk lang geduurd. Maar ik ben blij dat het nu klaar is.’’

Voor krap honderd andere betrokkenen – gewonden, ooggetuigen, nabestaanden, getroffen winkeliers – is het nog altijd niet klaar. Meer dan driekwart van hen claimt shockschade, omdat zij psychisch letsel hebben opgelopen door wat zij hebben gezien of meegemaakt. Ze hebben er recht op, stelt de Hoge Raad, omdat de politie de psychotische dader Tristan van der Vlis in 2008 nooit een wapenvergunning had mogen geven.

Overheidstactiek
Hoe kan het dat zoveel overlevenden en nabestaanden van het schietdrama tien jaar later nog steeds wachten op de schadevergoeding waar ze recht op hebben? Door de overheid, stelt Orlando Kadir, die Lankhaar en een reeks andere slachtoffers als belangenbehartiger bijstaat. ,,Vertragen en afschepen, het is allemaal onderdeel van de overheidstactiek.’’ Maar andere betrokkenen wijzen juist naar hem, de man die zijn cliënten verdedigt met grote woorden en felle beschuldigingen. Wie heeft gelijk?


Eerst de feiten. Een jaar na het schietdrama, in 2012, eisen tientallen slachtoffers en nabestaanden een schadevergoeding van de politie. Het gaat om mensen die gewond raakten, een naaste verloren, arbeidsongeschikt raakten door wat ze meemaakten, of hun winkel in De Ridderhof moesten sluiten na het drama. De overgrote meerderheid van hen wordt vertegenwoordigd door Kadir, die in de media fel van leer trekt. ,,De slachtoffers voelen zich in de steek gelaten’’, zegt hij. ,,Ze worden van het kastje naar de muur gestuurd. Onbeantwoorde vragen veroorzaken veel onrust en stress.’’ Hun belangrijkste vraag: hoe kon een mentaal zieke jongen een wapenvergunning krijgen?

De politie laat al snel weten geen aansprakelijkheid te erkennen. Misschien zijn fouten gemaakt, maar dat wil niet zeggen dat de politie schuld heeft aan de schietpartij, stelt het korps Hollands-Midden. Een onafhankelijke rechter moet een oordeel vellen. ,,We hebben vertrouwen in de rechtspraak’’, aldus de politie.

Die rechtszaak komt er, al duren de onderzoeken daarvoor jaren. En als de rechtbank zich in 2015 uitspreekt, valt de beslissing voor de slachtoffers eerst verkeerd uit: de politie heeft een fout gemaakt door een wapenvergunning te verlenen, maar had niet kunnen voorzien dat de dader met zijn wapens een bloedbad zou aanrichten.

Verantwoordelijk
Kadir laat advocaten voor hem in beroep gaan. Zij vinden dat de politie door die fout wél verantwoordelijk is. En in 2018 krijgen ze in hoger beroep gelijk. Het gerechtshof oordeelt dat het ‘voor de hand’ ligt dat bij misbruik van een wapen doden of gewonden vallen, en dus is de politie wél aansprakelijk. Zeven jaar na de schietpartij krijgen de slachtoffers gelijk en hebben ze recht op een schadevergoeding.

Maar dan volgt opnieuw tegenslag. Want de politie legt zich niet neer bij de beslissing en gaat in cassatie. Dat zorgt voor onbegrip bij veel slachtoffers. Het was ook een dilemma, erkent Jaco van Hoorn, hoofd operatiën van de Nationale Politie, terugblikkend. ,,Het riep wellicht het beeld op dat we wilden weglopen voor aansprakelijkheid en dat wij tegen de getroffen mensen procedeerden. Maar zo was het zeker niet.’’

Waarom dan toch in beroep, juist in zo’n gevoelige zaak? Van Hoorn: ,,Het ging erom in hoeverre een overheidsinstantie aansprakelijk te stellen is voor een incident, dat het gevolg is van iemands persoonlijk handelen. Zo’n uitspraak zorgt voor jurisprudentie die verstrekkende gevolgen kan hebben.’’


De stap zorgt voor nog meer vertraging. Maar als ook Nederlands hoogste rechtsorgaan de Hoge Raad in 2019 besluit dat de politie aansprakelijk is, is er echter geen weg meer terug. De politie richt een fonds op voor de afwikkeling van schadeclaims: de VSSA (Vergoeding Schade Slachtoffers Alphen). Maar opnieuw ontstaat een probleem: raadsman Orlando Kadir wil niets van die stichting weten. Volgens hem traineert de door de politie opgerichte VSSA bewust de uitkering van claims.

Kadir, wiens cliënten volgens hem elk recht hebben op minstens 25.000 euro, raadt iedereen af om een machtiging te tekenen, die nodig is om schadedossiers over te dragen: ,,Die stichting wil mijn mensen afschepen met een fooi. Laat ze eerst met een voorschot komen van 10.000 euro. Dan komt er vertrouwen.’’