Parwena weet niet waarom haar broers naar een heropvoedingskamp moesten. Er staan tranen in haar ogen. Parwena is niet haar echte naam, het betekent zusje. Mogelijk kwam haar familie op een zwarte lijst terecht nadat een deel van de familie naar het buitenland verhuisde. Haar ogen flitsen heen en weer. Houdt iemand in het zonovergoten, gemoedelijke wijkje haar in de gaten?

Parwena’s familieleden zijn enkelen van de „tienduizenden tot een miljoen Oeigoeren” die in zogenaamde heropvoedingskampen in de West-Chinese provincie Xinjiang verblijven. Een VN-comité riep deze zomer op tot hun vrijlating. Volgens andere tellingen zou het gaan om zo’n drie miljoen mensen die verplicht ’heropgevoed’ worden.
In de kampen moeten gedetineerden de islam afzweren, trouw aan de Communistische Partij en aan China zweren en patriottische liederen uit hun hoofd leren, zo vertelden ooggetuigen. Sommigen vertelden ook dat ze honger en vernederingen moesten doorstaan.
De kampen zijn een nieuw dieptepunt in de onderdrukking van de Oeigoerse minderheid. In de provincie Xinjiang, waar verreweg de meeste Oeigoeren wonen, heeft de politie het voor het zeggen. In de stad Kashgar zijn vier op de vijf inwoners van Oeigoerse afkomst.

Het gebied van het de facto onafhankelijke Tibet was in geografisch opzicht vrijwel identiek aan het gebied van de huidige Tibetaanse Autonome Regio. Het gebied bleef de facto onafhankelijk tot de invasie van Tibet van 1950-51 door het Volksbevrijdingsleger, waarna het opnieuw deel van China werd.

Trump: het Westen is zozeer in beslag genomen door zichzelf dat we de grote ontwikkeling in het Oosten missen, zegt Peter Frankopan. ‘China heeft een strategische visie, wij niet.

“Er zijn veel landen die geld kunnen uitlenen, maar niet op zo’n massale schaal als China. Aanleg van staatsinfrastructuur gaat over miljarden, niet miljoenen. Wij in het Westen zijn zo met onszelf bezig dat we geen strategische plannen hebben, zelfs voor onszelf. Kijk naar de Brexit: wij Britten roepen dat we vrijhandelsakkoorden zullen afsluiten en de wereldleider op het gebied van vrijhandel zullen zijn. Maar wat betekent het? Wij missen visie. En Trumps visie America first betekent ‘andere landen op de tweede plaats’.

“Wat je in China, Rusland, Turkije en Iran hoort, is dit: de VS trekken zich terug uit het klimaatakkoord, het TPP-handelsverdrag, uit de VN-Mensenrechtenraad; het Westen verstoort de internationale orde en verandert regels voor eigen gewin. Die kritiek is nogal gortig uit de mond van Rusland dat elders verkiezingen beïnvloedt en moorden laat plegen, van Iran dat een oorlog in Jemen laat voeren, en van China dat intellectueel eigendom steelt.

“Maar het verhaal van Amerikaanse analisten die Rusland, China en Iran bronnen van mondiale instabiliteit noemen, krijgt daar een andere draai: kijk naar wat jullie interventies hebben aangericht in Irak, Afghanistan, Syrië en Libië. ‘Als het gaat om leiderschap, dan hebben we wel andere modellen’, dat is de politieke retoriek in de nieuw opkomende wereld. Die retoriek staat los van de realiteit: regeringen missen er transparantie, hun burgers zijn onvrij en riskeren vervolging. Maar dát is wel de andere wereld die opkomt, en we zullen moeten leren daarmee om te gaan.”