Britse coronaprofiteurs doen Van Lienden verbleken: politici verkwisten miljarden euro’s
VIDEOCoronaprofiteurs in het Verenigd Koninkrijk doen Sywert van Lienden verbleken. Politici hebben miljarden euro’s verkwist met het uitdelen van contracten aan bevriende zakenlui.

Geert Langendorff 2 aug. 2021 Laatste update: 09:38
De lange lijst van coronaprofiteurs in het Verenigd Koninkrijk groeit door nieuwe onthullingen wekelijks. Opgeteld bij grove beleidsfouten aan het begin van de pandemie brengt de kwestie de conservatieve regering in verlegenheid.


Brooks Newmark verliet Westminster met het schaamrood op de kaken na een pijnlijk schandaal. Als staatssecretaris liet de vrome katholiek zich verleiden om pikante foto’s van zichzelf te sturen naar een journalist die zich voordeed als partijactiviste. Toen enige tijd later een affaire met een alleenstaande moeder aan het licht kwam, nam hij ontslag met de staart tussen de benen.

Deze weinig fraaie achtergrond verhinderde de vader van vijf kinderen er niet van om tijdens de pandemie een regeringscontract ter waarde van 210 miljoen euro binnen te slepen voor een klant van hem. Newmark kluste bij als adviseur van zakenvrouw Zoe Ley, die een firma had opgericht om buitenlandse bedrijven aan lucratieve deals te helpen voor beschermend materiaal.

Om zijn bonus veilig te stellen nam Newmark contact op met minister Matt Hancock van Volksgezondheid. In de jacht op mondkapjes, schorten, schermen en handschoenen kon hij uitkomst bieden. Wel, zo schreef Newmark, was haast geboden. Hancock toonde zich de moeilijkste niet. Hij gaf zijn politieke vriend groen licht, zonder het voorstel te toetsen aan de aanbestedingsregels.


Deze schimmige en ondoorzichtige manier van handelen in de hoogste kringen van de regering vormde geen uitzondering. Volgens een rapport van Transparency International UK kwam bijna 99 procent van de deals voor beschermingsmateriaal tot stand zonder te kijken naar concurrerende voorstellen. Maar liefst 2,1 miljard euro verdween zo in de zakken van mensen met contacten binnen de Conservatieve Partij.

Hancock, vorig maand opgestapt vanwege een zoenpartij met een adviseur tijdens de lockdown, hielp zijn buurman aan een lucratief handeltje. De kroegbaas van zijn lokale pub kreeg 40 miljoen euro aan belastinggeld om testbuizen te fabriceren. Minister Priti Patel van Binnenlandse Zaken lobbyde namens een farmaceutisch bedrijf waar een goede vriend van haar werkte.


Premier Boris Johnson deed ook mee aan deze dubieuze praktijken. Het verzoek van James Dyson, oprichter en directeur van het gelijknamige stofzuigermerk, om belastingregels voor hem aan te passen, viel in vruchtbare aarde. Johnson beloofde dit te regelen voor de man die zich had aangemeld om beademingsapparatuur te fabriceren. Vriendjespolitiek bleek een vast patroon binnen het kabinet.

Verspilling
Het beleid om zogenaamde vips voorrang te verlenen, leidde tot een gigantische verspilling van geld. Steve Dechan, een voormalig gemeenteraadslid, streek 140 miljoen euro op voor het laten vervaardigen van plastic schilden in China. Dat de partij vrijwel onbruikbaar bleek, maakte de zaak nog onfrisser. Dechan maakt van Sywert van Lienden, die 9 miljoen euro opstreek, een beginneling.

En de geur van corruptie reikt in het VK veel verder. Volgens een onderzoek van een parlementaire commissie in het Lagerhuis is waarschijnlijk 2,1 miljard uitgegeven aan ondeugdelijk materiaal, terwijl de prijs van het merendeel van de bruikbare bestellingen ver boven het reguliere bedrag uitsteeg.

Dankzij het werk van collectief Good Law Project kwam in april naar buiten hoezeer de regering bewust ethische regels omzeilde. Er bestond een speciale WhatsAppgroep voor kabinetsleden waarop de directeuren van tweehonderd geselecteerde bedrijven zich konden melden. Aan deze exclusieve toegang tot toppolitici hangt een zweem van corruptie.

Onorthodox
Volgens een beraming van Transparency UK kan ongeveer een vijfde deel van alle contracten voor beschermend materiaal voor de zorg, ter waarde van 4,3 miljard euro, het daglicht niet verdragen. De regering verdedigt zich telkens op dezelfde wijze. Van Johnson tot Hancock (door voormalig topadviseur Dominic Cummings omschreven als ‘volstrekt incapabel’): ze wijzen steevast op de crisis. De schaarste maakte onorthodox handelen noodzakelijk. In de aanloop naar een grootschalige parlementaire enquête begin 2022 benadrukt Johnson het uiteindelijke rapport als ‘les voor de toekomst’ te willen gebruiken. Een strafexercitie wil hij ten koste van alles vermijden.

Het excuus van Johnson over unprecedented circumstances, waarin talmen levens zou kosten, verliest aan kracht. Een leger aan opportunisten heeft dankzij hun contacten binnen de regering mogelijk doden veroorzaakt. De containers met onbruikbare spullen noodzaakten personeel in de zorgsector om zelf in elkaar geknutselde mondkapjes te gebruiken. Geen zorgvuldig ingestudeerd antwoord van Johnson kan deze schandvlek uitwissen.