De brute terreuraanval door Hamas op Israël dreigt een Amerikaans diplomatiek hoogstandje te torpederen. Er werd hard gewerkt aan het normaliseren van de banden tussen Israël en Saudi-Arabië. Hoe zou dit vredesakkoord eruitzien, dat de Amerikanen al omschreven als het gedenkwaardigste in jaren?

Nog een klein jaar dachten de Amerikanen nodig te hebben, schreef The Wall Street Journal afgelopen zomer. Dan zou er een monumentaal vredesakkoord tussen de Saudi’s en Israëliërs zijn. President Joe Biden zette er topambtenaren voor in, zoals zijn Nationale Veiligheidsadviseur Jake Sullivan. Die bezocht deze zomer de Saudische hoofdstad Riyad om te onderhandelen met kroonprins Mohammed bin Salman.

Erkenning van de staat Israël door Saudi-Arabië zou het belangrijkste onderdeel van het akkoord worden. Saudi-Arabië is een van de weinige landen die Israël nooit hebben erkend. Als voorwaarde stelden de Saudiërs altijd dat er een tweestatenoplossing moet komen.

SAUDI-ARABIË WIL MODERNE KANT TONEN

Die tweestatenoplossing is nog niet bereikt als het akkoord onder Amerikaanse leiding zou worden gesloten. Wel zou economisch verkeer mogelijk worden, net als het aangaan van diplomatieke betrekkingen. Er komen dan over en weer ambassadeurs in beide landen.

Het zou een nieuwe stap zijn in de modernisering van Saudi-Arabië. Dat is een wens van kroonprins Bin Salman, die wordt gezien als de leider van het land. Bin Salman streeft die modernisering na door onder meer het binnenhalen van aanwinsten voor de sport, zoals een Formule 1-race en de komst van de Portugese stervoetballer Cristiano Ronaldo naar de Saudische competitie.

AMERIKANEN KUNNEN OOK WAT WINNEN

De prijs van het akkoord is hoog, vooral voor de Amerikanen. Saudi-Arabië wil veiligheidsgaranties van de Verenigde Staten. Bij een aanval op het koninkrijk zouden Amerikanen dan te hulp schieten. Zulke akkoorden hebben de Verenigde Staten onder meer met Zuid-Korea en Japan. Ook wil Saudi-Arabië samenwerken met de Amerikanen bij de ontwikkeling van niet-militaire nucleaire technologie, en wil het gemakkelijker Amerikaanse wapens kunnen kopen.

De Amerikanen willen – naast normalisering met Israël – dat Saudi-Arabië de olieproductie verhoogt. Ook wil de regering-Biden met zo’n akkoord de eigen positie in de Arabische wereld versterken. Die positie staat onder druk door China.

TRUMP ZETTE DE TOON MET ABRAHAM-AKKOORDEN

Het akkoord zou voortborduren op de Abraham-akkoorden uit 2020, die werden gesloten onder leiding van toenmalig president Donald Trump. Dankzij die akkoorden normaliseerden Marokko, Bahrein en de Verenigde Arabische Emiraten de betrekkingen met Israël. Biden beloofde als president daar een vervolg aan te geven. Het machtige Saudi-Arabië geldt als de absolute hoofdprijs.

Voor Israël zou erkenning door Saudi-Arabië veel betekenen. De Saoediërs zijn toonaangevend in de soennitische Arabische wereld. Door daarmee betrekkingen aan te gaan, hoopt premier Benjamin Netanyahu sterker te staan tegen aartsvijand Iran. Het sjiitische land is een grote rivaal van Saudi-Arabië.

AKKOORD NOG NIET VAN DE BAAN, HOOPT AMERIKA

Over de onderhandelingen klonk optimisme. Wel werd over enkele punten nog flink gediscussieerd, vooral over Israëlische concessies aan de Palestijnen – een Saudische wens. Die moeten betekenisvol zijn, vinden de Saudiërs, al zijn details hierover onbekend.

De onderhandelingen speelden mogelijk een rol in het besluit van Hamas om de bloedige aanval te plegen. De terreurgroep vreest in de verdrukking te raken. De Abraham-akkoorden brachten nauwelijks wat op voor de Palestijnen. Zij vrezen te worden vergeten door hun Arabische bondgenoten. Met deze terreurdaden staan zij weer in de aandacht.

De invloed van het geweld van Hamas op een mogelijk akkoord is nog niet helder. Amerikaanse topambtenaren zeggen aan een akkoord willen blijven werken, zolang Saudi-Arabië en Israël daar nog voor openstaan.