Zwitserland, een land dat wél werkt.
De confederatie Zwitserland is sinds 1848 een federale staat met vier officiële talen (Duits, Frans, Italiaans, Reto-Romaans) bestaande uit 26 kantons met verregaande autonomie, veel meer dan de deelstaten bij ons. Het was straatarm maar is nu steenrijk. Hun grondwet is relatief flexibel maar staat wel op drie basisprincipes: federalisme, directe democratie en neutraliteit. Het land wordt officieel geleid door een president, maar dat is elk jaar(!) iemand anders.
Wat ik onthouden heb:
- Federalisme kan werken maar dan moet er nog veel meer autonomie gegeven worden aan de deelstaten én de lokale besturen. Decentralisatie werkt. De federale overheid moet zich enkel nog bezighouden met defensie, diplomatie, big crime en representatie.
- Directe democratie werkt ook maar vergt een totaal andere cultuur. Een goede vorming en sterk onderwijs zijn noodzakelijk want vaak stemmen Zwitsers over best ingewikkelde zaken. En jawel, ze stemden in met bvb een pensioenleeftijdverhoging en tegen allerhande populistische voorstellen. Straf. Als een bepaalde belangrijke zaak een neen krijgt, houdt men vaak gewoon een nieuw referendum. Het vrouwenstemrecht werd drie keer voorgelegd voordat er een meerderheid (van mannen) ja zei.
- Neutraliteit ligt onder vuur, zeker het punt van het verbod van de doorverkoop van militair materiaal door derdelanden. Concreet, België mag momenteel geen militair materiaal van Zwitserse makelij schenken aan Oekraïne. Onverdedigbaar in alle opzichten. Ik maakte dit punt meermaals. Er lopen wetsvoorstellen om dit te herbekijken. (Maar weet dat een nieuwe wet in Zwitserland ongeveer 4 jaar duurt vooraleer het goedgekeurd wordt…)
- Er is een schuldenrem en dit is een basisprincipe. Overheden kunnen op een beleidsperiode van 5 jaar nooit meer geld uitgeven dan ze ontvangen. Als ze dat wel willen, moeten ze de belastingen verhogen en dat wordt vaak weggestemd door het volk. Er is ook veel fiscale concurrentie. En dat werkt er prima. Geweldig initiatief!
- Ze hebben geen Raad van State noch een Grondwettelijk Hof, wel een Hooggerechtshof en raar maar waar, deze hoogste rechters worden politiek benoemd en betalen zelfs afdrachten aan hun partij ná de benoeming tot rechter. Scheiding der machten? Ook hun partijfinanciering is niet transparant en fraudegevoelig. Wel positief is het feit dat alle parlementsleden ook nog een ander privéberoep hebben ‘zo blijven ze met hun beide voeten in de echte wereld.’
- België wordt er bestempeld als een sympathiek land, maar een zombiestaat. Een federaal land dat zo geblokkeerd zit dat het niet in staat is zich te hervormen. Harde, maar terechte analyse. Daar moeten we verandering in brengen.
Hume schreef:
Zwitserland is een klein conservatief landje waar alle groot kapitaal bezitters hun geld hebben gestalt.
Ze profiteren van de voordelen van de EU en de NAVO en hoeven daar zelf niets voor te doen.
Geen bevelen meer uit Washington, Brussel en Davos, geen torenhoge rekeningen ... dat wordt wennen voor Hume.
Kom je wel overheen hoor.
Een nieuwe premier ieder jaar, dat kan wel een rem zijn op ingesleten handjeklap arrangementen in de achterkamers.
En decentralisatie ... dicht bij de mensen. Waarom ook niet?