Fractieleider VVD Sophie Hermans: ‘Het wordt tijd dat we gaan leveren’
INTERVIEWZe rekent het zichzelf aan dat politici niet worden vertrouwd, maar VVD-fractieleider Sophie Hermans (41) gelooft er heilig in dat het niet te laat is.

Tobias den Hartog, Hans van Soest 24-09-22, 07:00 Laatste update: 08:08
Dit was de week in Den Haag: opgestoken middelvingers en omgekeerde vlaggen tijdens de rijtoer van de koning op Prinsjesdag. Een dag later noemen Tweede Kamerleden elkaar tijdens een debat ‘psychopaat’, ‘bedrijfspoedel’ en ‘pyromaan’. En dat terwijl het vertrouwen in de politiek als geheel op een dieptepunt zit. ,,Mensen voelen de gevolgen van de oorlog in Oekraïne met de hoge energierekening, maar zagen de afgelopen jaren vooral een politiek die met zichzelf bezig was.’’


Het kabinet krijgt een 3,3, maar ook de Kamer heeft weinig gezag meer bij kiezers. Wat neemt u zichzelf kwalijk?
,,De onvrede gaat over de hele politiek, dus ook over mij. Dat reken ik me aan. Ik was ook onderdeel van die veel te lange formatie, van een politiek waarbij partijen vooral tegenover elkaar staan. Dat moet anders. We waren wel een tijd afgeleid, dat zagen mensen in het nieuws. Maar een jaar geleden zijn wij met D66, CDA en ChristenUnie bij elkaar gaan zitten om toch de verschillen te overbruggen. We voelen allemaal dat we dat vertrouwen moeten herwinnen, en daar komt het nu op aan. Zeker nu mensen moeite hebben de eindjes aan elkaar te knopen. We moeten nu wel gaan leveren, zodat mensen het voelen in hun portemonnee.’’

Dat zegt het kabinet al sinds januari.
,,Er zijn eerder dit jaar ook al miljarden uitgetrokken. En er is nu ook echt weer een stap gezet. Als partijen in de Kamer beter naar elkaar luisteren en compromissen sluiten, komen we verder. Dat is deze week ook gelukt, hè, met gratis schoollunches en het voorkomen dat mensen worden afgesloten van het gas. En ondernemers krijgen meer tijd hun schulden bij de Belastingdienst af te lossen.’’

Jullie strooien nu met miljarden om de onvrede weg te nemen.
,,Mensen liggen wakker van hun energierekening. In een beschaafd land moet je dan helpen. Mensen zijn bang dat hun kind niet meer naar sport kan, ondernemers zijn bang kopje onder te gaan. Dat kun je alleen oplossen met geld.’’

U noemt dit een beschaafd land. Maar we zagen middelvingers naar de koning, politici die elkaar uitmaken voor psychopaat.
,,Als land zijn we het aan elkaar verplicht elkaar te helpen in moeilijke tijden, als mensen dreigen door het ijs te zakken. Dat is beschaving. En in een beschaafd land mag je ook laten horen en merken dat je het ergens niet mee eens bent. Maar een middelvinger naar de koning? Echt, hou op. Laat je stem horen op een normale manier.’’

Waarom kwamen jullie zo laat met een oplossing voor de energierekening?
,,We hebben lang gehoord van het kabinet dat dingen niet konden. En achteraf: ja, ook ik had eerder meer moeten aandringen. Dat neem ik mezelf kwalijk. Maar bij mij gaat dan wel snel de knop om: nu heel snel ervoor zorgen dat de rekening voor mensen deze herfst niet te hoog wordt.’’

U benadrukt het belang van compromissen, maar uw eigen achterban klaagt dat de VVD steeds aan het kortste eind trekt.
,,Natuurlijk is er discussie in mijn partij. De kritiek op de stikstofafspraken was heel pittig, maar het gaat ook niet over niets. Ik loop niet weg voor de kritiek.’’

Op het gebied van migratie legt de VVD het af.
,,Dat ligt heel gevoelig in deze coalitie. We denken er heel verschillend over, maar we hebben afspraken kunnen maken. Over het uitstellen van gezinsherenigingen, maar bijvoorbeeld ook over het kunnen bestraffen van mensen die niet meewerken als ze moeten vertrekken.’’

Voor ondernemers, uw achterban, is nog niets geregeld voor de energierekening.
,,Elke dag dat we die regeling nog niet hebben, is het ook voor hen heftig. Ik snap dat het ingewikkeld is, omdat je belastinggeld vooral wilt inzetten voor bedrijven die de grootste problemen hebben. Mijn zorg is dat die regeling dan zó ingewikkeld wordt, dat het wel logisch is op papier, maar dat uit het oog verdwijnt dat we mkb’ers willen helpen. Dan maar een bredere regeling. Zolang ondernemers maar worden geholpen.’’

Dat gaat heel veel geld kosten. De VVD wil toch de staatsschuld niet te veel laten oplopen?
,,Ik wil de rekening niet doorgeven aan volgende generaties, maar je wilt ook niet dat een generatie door het ijs zakt door te hoge prijzen. Dat kunnen we niet laten gebeuren. Er is ook echt nog wel financiële ruimte.’’

Economen waarschuwen dat Nederland een compensatiemaatschappij wordt. Dat niet elke tegenslag door de belastingbetaler kan worden vergoed.
,,Bedenk in welke tijd we hebben gecompenseerd. Tijdens een pandemie, iets waar niemand iets aan kon doen. En nu is Poetin een oorlog begonnen. Daardoor dreigen mensen hier financieel kopje onder te gaan. Dan moet de politiek, ikzelf ook, wel verantwoordelijkheid nemen.’’

Er leeft een breed gevoel onder kiezers dat politici met de rug naar de maatschappij staan. Hoeveel mensen kent u persoonlijk die krap zitten?
,,Die ken ik ook. Of in elk geval, die spreek ik. Via e-mail, berichtjes op mijn social media, mensen die mij aanspreken op straat, gesprekken tijdens werkbezoeken. Ik hoor de verhalen. Ik krijg ook mails die van het eerste tot het laatste woord vol staan met scheldwoorden. Die leg ik terzijde. Ik heb wel oog voor mensen die ten einde raad zijn, ook voor woede en frustratie. Dan vraag ik hun nummer en bel ik. Dat zijn de mooiste gesprekken, want dan hoor je verhalen uit het leven van alledag.’’

Kent u de actie ‘Ik red het niet meer’?
,,Ik heb al die verhalen gelezen. We waren al doordrongen van het feit dat veel mensen wel werken, maar dat het te weinig loont. Nu klappen daar die dure boodschappen en hoge energierekening overheen. Deze situatie drukt ons nog meer met de neus op de feiten.’’

Moet u niet meer stelling nemen tegen het kabinet?
,,Je moet kritisch zijn waar het moet, coöperatief waar het kan en complimenteus als het terecht is. En dit kabinet voert het akkoord van vier partijen uit. Maar ik ben ook kritisch, bijvoorbeeld omdat ik vind dat het kabinet te vaak uitgaat van de logica op papier in plaats van de logica van mensen thuis. De hele discussie dat dit jaar niets meer mogelijk leek om iets te doen aan de koopkracht, illustreert dat. Het kabinet mag niet berusten. Daar ben ik niet van.’’

Zit de tijd van deze premier er niet op?
,,Ik zag een premier die veertien uur lang met enorm veel energie, passie en gedrevenheid liet zien wat dit kabinet aan het doen is. Die oog heeft voor de acute problemen.’’

Een groot deel van de VVD-achterban vindt dat dit zijn laatste termijn moet zijn.
,,Ik vind we nu bezig moeten zijn met de oorlog, met de hoge energierekening.’’

U vindt het kabinet juist te traag bij het ingrijpen op de energienota. Wilt u Ruttes plek?
,,Zullen we afspreken dat op de dag dat hij stopt, jullie mij bellen en vragen naar mijn plannen?”

Maar daar denkt u toch over na? Bent u kandidaat?
,,Ik zeg wat ik heb gezegd. Mark is premier. Dit kabinet is pas een jaar bezig. En ik zag deze week weer een premier met energie en passie. Dat hebben we nodig, ik hoop dat hij daar nog een hele tijd mee doorgaat. Wat zegt-ie zelf altijd? Ik ben pas halverwege, of zo?’’