Als jij niet Oost- of Zuidoost-Aziatisch bent, is het misschien moeilijk te begrijpen waarom het zingen van dit lied zo kwetsend is. Of misschien heb je er nog nooit bij stilgestaan dat het kwetsend is. Iedereen heeft toch alleen maar goede bedoelingen tijdens het zingen? Toch kennen veel Oost- en Zuidoost-Aziatische Nederlanders het gevoel van onbehagen dat verjaardagen op de basisschool gaven. Niet alleen op de eigen verjaardag, maar ook op die van anderen, werd en wordt het lied Hanky Panky Shanghai vaak gezongen.

Tijdens het zingen van dit ‘verjaardagslied’ worden vaak racistische gebaren gemaakt, zoals de ooghoeken met de vingers naar de zijkant trekken of de handen bij elkaar doen en buig bewegingen maken. Iets dat ik me nog goed kan herinneren van vroeger, en ik denk dat ik niet de enige ben, is dat de leerkracht dan zei: “Jij hoeft geen spl**togen te trekken want die heb jij al”. Eigenlijk toch te raar voor woorden? Hanky Panky Shanghai laat kinderen van Oost- en Zuidoost-Aziatische afkomst op deze manier al op jonge leeftijd kennismaken met racisme.

Het lied bestaat uit twee nonsens-woorden en de naam van de stad Shanghai, wat zogenaamd een zin moet vormen in een Chinese taal. Dit is echter een slap aftreksel van een echte Chinese taal, wat niet alleen kwetsend is door spot te drijven met Chinese talen, maar ook misinformatie verspreid. Het gebaar en de benaming spl**toog kwetst veel mensen, omdat het het uiterlijk van Oost- en Zuidoost-Aziatische mensen belachelijk maakt. Oost- en Zuidoost-Aziatisch-Nederlandse kinderen voelen zich hierdoor niet geaccepteerd en kunnen zich schamen voor hun eigen afkomst, uiterlijk en cultuur. Zeker wanneer zulke ogenschijnlijk onschuldige liedjes gezongen worden in de veilige omgeving van een school, heeft dit ingrijpende gevolgen.

Tevens is het zingen van Hanky Panky Shanghai geen interactie die enkel tussen leeftijdsgenoten plaatsvindt: in de context van een verjaardagsviering wordt dit ingezet of goedgekeurd door de docent. Veel Oost- en Zuidoost-Aziatische kinderen worden zo systematisch “voor de grap” gecentreerd in een liedje dat hun etniciteit, culturele achtergrond én uiterlijk reduceert tot nonsens-geluiden en gebaren.

Kortom zorgt het ‘verjaardagslied’ voor onprettige verjaardagen en daarom zetten wij ons in om het te verbannen uit (basis-)scholen en PABO opleidingen, omdat ieder kind een leuke verjaardag verdient.