CDA’ers in beraad over historisch verlies, pleiten voor ander stikstofbeleid: ‘Trek desnoods stekker eruit’
CRISISOVERLEGCDA-leider Wopke Hoekstra hoort dinsdag hoeveel provinciale partijvoorzitters hem steunen. Maar hoe dan ook: veel CDA’ers willen dat de partij veel harder afstand neemt van het stikstofbeleid van het kabinet. ‘Trek desnoods de stekker uit de coalitie’.

Niels Klaassen 20-03-23, 21:54 Laatste update: 20-03-23, 22:22
Doorgaan op de oude voet kan niet, vinden CDA’ers van Binnenhof tot boerenerf. De partij halveerde bijna bij de verkiezingen, maar over de route uit het dal lopen de meningen uiteen, zal partijleider Wopke Hoekstra dinsdagavond merken tijdens een crisisberaad.

Hoekstra, fractieleider Pieter Heerma, het dagelijks bestuur van het CDA en alle provinciale afdelingsvoorzitters spreken dan over de vraag hoe verder na de historische verkiezingsnederlaag. Daarbij staat ook de positie van partijleider Hoekstra zelf op het spel.

Hoekstra
Diverse provinciale CDA-voorzitters houden de kaarten tegen de borst en zeggen niet hardop dat hij weg moet, maar ze willen ook nog niet vertellen dat de partijleider kan aanblijven. Daardoor bungelt Hoekstra voor de buitenwereld. Insiders spreken van een ‘spannende situatie’, wel benadrukken Hoekstra zelf, andere provinciale partijkopstukken en betrokkenen rond de partijleider dat er genoeg vertrouwen is.

Ondertussen waarschuwen regionale CDA-prominenten juist dat ‘alles bespreekbaar moet zijn’, dat er aan ‘allerlei knoppen gedraaid kan worden’. En ‘de bal ligt bij het Binnenhof’, vindt Theo Joosten, voorzitter van het CDA Friesland: ,,De uitslag zegt niets over de provinciale campagne, maar het zegt iets over het regeringsbeleid.” Voorzitter van het CDA Zuid-Holland Peter Heijkoop schrijft in een brief aan leden dat door de kiezer is ‘afgerekend met het kabinet’. ‘Vernieuwing en zelfreflectie’ zijn nodig, ‘niemand is groter dan de partij’.

CDA’ers in het land delen de analyse dat de verkiezingen vooral verloren zijn door landelijk falen. En een ‘Haags probleem’ moet ook in Den Haag opgelost worden. Dat kan met een leiderswissel -zoals het CDJA suggereert- of een bezem door het partijbestuur.

Heronderhandelen over stikstofkoers
Maar hoe dan ook moet de partij binnen het kabinet heronderhandelen over de stikstofkoers, is de overtuiging. In de zomer maakte Hoekstra zich al breed door in een interview met deze site te zeggen dat 2030 ‘niet heilig’ is, vrijdag suggereerde hij opnieuw dat aanpassingen bij ‘grote dossiers’ nodig zijn. In het land zijn partijgenoten stelliger.

CDA-gedeputeerde Madeleine van Toorenburg noemt 2030 als stikstofdeadline onwerkbaar, CDA-fractieleider in de Maastrichtse gemeenteraad Gabriëlle Heine vindt nieuwe onderhandelingen nodig. ,,Het is niet geloofwaardig als je nu de stekker eruit trekt. Je moet juist inhoudelijk aan de slag met het stikstofdossier.”

Wel kan een kabinetscrisis het gevolg zijn als VVD, D66 en CU niet meebewegen, zegt Alex Jansen, beheerder van de Limburgse agro-appgroep (‘daar is het nu opvallend stil’) en zelf actief voor het CDA in Horst. ,,Wopke moet de zaak binnen het kabinet echt op scherp zetten. Ik zou er geen moeite mee hebben als ze de stekker uit de coalitie trekken.”

‘Sneuvelbereid’ zijn, heette dat eerder. Nu de regionale bastions gedecimeerd zijn en irrelevantie dreigt, liggen bij het crisisberaad dinsdag allerlei scenario’s op tafel. Dichterbij Den Haag - bij Hoekstra zelf en in de Tweede Kamerfractie - domineert het geluid dat zijn positie heus stevig is. Wel moet er echt wat veranderen na de ‘schreeuw’ van de kiezer, al moeten eerst de provinciale formaties worden afgewacht, schetst een ingewijde.

Coalitiepartijen op het Binnenhof rekenen er tegelijkertijd op dat de CDA-top na het interne overleg opnieuw op de lijn komt: ‘we moeten praten’. Dat wordt ingewikkeld. Als het kabinet niet mee veert met het CDA, dan trekt die partij het zelf niet. En als veel afgeweken wordt van het huidige stikstofbeleid heeft D66 daar grote moeite mee.