De oorlog dwingt ons strategischer na te denken over onze voedselvoorziening. Verstoringen in de ketens blijken grote gevolgen te hebben. Het feit dat de productie relatief geconcentreerd is, speelt daarbij ook een rol. Zo komt tarwe vooral uit zeven grote gebieden: Argentinië, Australië, Canada, de Europese Unie, Oekraïne, Rusland en de Verenigde Staten. Voor kunstmest is Europa sterk afhankelijk van kali uit Rusland en Belarus.

Als ik dit allemaal op me laat inwerken, moet ik denken aan al die mooie ideetjes over lokale productie en lokale consumptie. Sommige reclames spelen in op dit gevoel. Ook de Poolse landbouwcommissaris Janusz Wojciechowski schijnt er nogal van gecharmeerd te zijn. Het klinkt allemaal mooi en aantrekkelijk, maar het is pure romantiek.

De oorlog laat zien dat voedselvoorziening een mondiaal systeem is. Als de bevoorradingsketens worden verstoord, leidt dat tot prijsstijgingen en hongersnoden. In Europa zal die honger meevallen, maar dat prijsstijgingen ook dichtbij tot sociale onlusten leiden, lijkt wel duidelijk. Het gaat helemaal mis als voedsel en grondstoffen als politiek pressiemiddel of wapen worden gebruikt. Precies dat beoogde Poetin met zijn oekaze.

Volgens Gerrits heeft een handvol mensen zonder ooit verantwoording te hebben afgelegd, meer dan 20 jaar lang een travestie gemaakt van de uitvoering van Europese verplichtingen.

Voor het handjevol mensen in Nederland dat weet wat de Europese richtlijnen werkelijk inhouden, is de juridische explosie met betrekking tot het Programma Aanpak Stikstofbeleid (PAS) geen enkele verrassing. Het was voor kenners van die richtlijnen van meet af aan duidelijk dat het PAS volledig in strijd was met de verplichtingen van de Habitatrichtlijn.

Echter, de hele onwetende meute is achter een kreupele fantasie aangerend, zonder ook maar enig benul te hebben van hoe goed de intenties van die richtlijnen – en de daardoor geboden mogelijkheden – zowel de natuur als de belangen van boeren en burgers probeerden te beschermen.

Om te begrijpen wat er aan de hand is in Natura2000-land, is het nodig een flink eind terug te gaan in de tijd. Hoewel de Vogelrichtlijn uit 1979 en de Habitatrichtlijn uit 1992 al van kracht waren, bleef Nederland sinds het begin van de 90-er jaren werken aan de uitvoering van een eigen variant, de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Die eigen variant, voorgesteld als Europees model voor alle Lidstaten, had onder druk van die Lidstaten schipbreuk geleden. Er was een veel beter alternatief voor in de plaats gekomen, de Habitatrichtlijn.

Onversaagd door de nederlaag en ondanks het met de Habitatrichtlijn vastgelegde uitvoeringskader bleef een select gezelschap (SG) - bestaande uit beleidsmedewerkers van het ministerie van Landbouw, Natuur en Visserij (LNV), Natuurmonumenten (NM) en Staatsbosbeheer (SBB) - eigen ideeën ontwikkelen over hoe de natuur er in Nederland zou moeten uitzien. Dat moest niet een klein beetje terug naar hoe het vroeger was, toen er wat minder mensen rondliepen. Nee, dat moest eigenlijk heel ver terug naar een soort (zelfbedachte) oernatuur waarin roedels wolven achter kuddes edelherten aanjoegen.(....)

Heb je Korsakov ook weer, hierboven staat een grafiek waaruit blijkt dat andere Europese landen vaak verder zijn met hun stoepje schoen houden dan wij

Jouw domrechts gelieg is een suf smoesje om luiheid goed te praten

De Europese Commissie heeft in haar rapportage over de agrarische waterkwaliteit in Nederland, ook stedelijke meetpunten meegewogen. STAF vroeg de dataset op, waarop de Europese Commissie zich had gebaseerd in haar waterrapportage. Uit die dataset bleek dat diverse agrarische meetlocaties met een forse normoverschrijding, in stedelijk gebied liggen. Meest in het oog sprong het grondwatermeetpunt middenin een hondentoilet in hartje Nijmegen. STAF publiceerde hierover het artikel Landbouw ook aan de lat voor nitraat uit de stad. Europarlementariër Bert-Jan Ruissen (SGP) stelde hierover vragen aan de Europese Commissie. Die kwam deze week met uitsluitsel (te downloaden onderaan dit artikel): Stedelijke meetpunten horen niet in de landbouwrapportage.

Sommer: Als de bouw het equivalent van één vogelpoepje mest oplevert boven de kritische depositiewaarde van een aanpalend natuurgebied, dan luidt het vonnis: computer says no – zonder mogelijkheid van beroep. Dat is dus geen meting, maar een theoretische exercitie, met een gesuggereerde precisie die geen enkel verband houdt met de realiteit.

De bevolkingsgroei leidde tot een grote druk op de voedselvoorziening. De opbrengsten van het land waren vrij laag omdat boeren in de lage landen te weinig vee hadden om het land goed te bemesten.....

baedeker schreef:

Wat zijn Sander en Juul toch obscene extremisten met hun gekke praatjes.

Dit soort populistische golven zijn per definitie tijdelijk. Het gaat nergens over en drukt slechts onbehagen uit van verwende en verveelde mensen:

https://twitter.com/PGKroeger/status/16 ... 69856?s=20

Maar als iets dom is, zit er niets anders op dan blijven zeuren. Lees het nieuwe boek van wetenschapsjournalist Arnout Jaspers, De stikstoffuik. Daar staat het allemaal in. Jaspers stelt de cruciale vraag aan het begin. Wat is natuur eigenlijk? Natuur is geen feit of harde wetenschap, maar tijdgeest en romantiek. Voor de een is natuur de wolf, voor de ander het bosviooltje. Natuur in Nederland is ‘wensnatuur’, een door Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer georganiseerd terugverlangen naar een land van honderd of tweehonderd jaar geleden. Deskundigen hebben dat verlangen meetbaar gemaakt, want meten is weten tenslotte. Zo werd natuur omgezet in het aantal kilo’s stikstof dat bepaalde soorten kunnen verdragen.

Dat heet de kritische depositiewaarde, een maat die zo omstreden is dat stikstof-adviseur Johan Remkes hem wilde afschaffen. De hoeveelheid stikstof die feitelijk neerdaalt, wordt evenwel niet gemeten maar berekend met een computermodel. Wie een boerenschuur of dakkapel wil bouwen, moet zijn aanvraag invoeren in het zogenoemde Aerius-model. Als de bouw het equivalent van één vogelpoepje mest oplevert boven de kritische depositiewaarde van een aanpalend natuurgebied, dan luidt het vonnis: computer says no – zonder mogelijkheid van beroep. Dat is dus geen meting, maar een theoretische exercitie, met een gesuggereerde precisie die geen enkel verband houdt met de realiteit.

Ook het rekenmodel is dus omstreden. Het Planbureau voor de Leefomgeving waarschuwde voor ‘politisering’ van het model; een zwaarwichtige commissie-Hordijk stelde vast dat Aerius ongeschikt is om te beslissen over vergunningen. Er veranderde niets. De stikstofsaga is kortom een uitnemend voorbeeld van het gemodelleer dat er met de werkelijkheid vandoor gaat, oftewel het middel dat zo allesoverheersend is geworden dat het doel uit het zicht verdwenen is.

Verkleinde afbeelding. Klik om te vergroten.

Ongewild schreef Maxim Februari met Doe zelf normaal een soort verkiezingspamflet. Want de verkiezingen gaan over de vraag of er nog iets anders kan bestaan dan de dominante norm, en of de overheid uitmaakt wat het juiste leven is. De tegenstelling is niet Rutte tegen zijn zelfbedachte linkse wolk, maar Sigrid Kaag tegen Caroline van der Plas of Annabel Nanninga van JA21. Vier jaar geleden werd Thierry Baudet de grootste op hetzelfde thema, waarna hij in zijn eigen ketel met toverdrank viel.

Wilders is op dit toneel een tragische hoofdrolspeler. Hij belichaamt tegelijk het alternatief én houdt het tegen, vanwege de ongrondwettelijkheid van zijn islam-standpunt. Zo maakt hij het Rutte gemakkelijk, die steeds kan wegkomen met de suggestie dat hijzelf rechts is, maar helaas progressief moet regeren. Rutte zelf is ontspannen. Hij kan tellen en ziet dat er na 15 maart niet veel zal veranderen. Samen met verantwoordelijk links zal er weer een meerderheid zijn. Het is steeds riskantere armoe-politiek.

Ik zou niet durven beweren dat Sigrid Kaag die fakkels in Diepenheim zelf had besteld. Vast staat dat het vervolg voor haar briljant uitpakte. In één klap, als een wielrenner die erop en erover gaat, had Kaag weer de aandacht en het initiatief. Even dreigde D66 te verbleken naast Mark Rutte en zijn linkse wolk, ook al wist iedereen dat het een onzinwolk was. Elke verkiezingscampagne heeft zijn eigen thema, en na de fakkelscène is Kaag de onbetwiste thema-eigenaar. Vanuit D66-optiek: verstand tegen tokkies, deugd tegen geweld, vooruitgang tegen stilstand, en voor de inhoud, niet voor de macht.

Verkleinde afbeelding. Klik om te vergroten.

Ook kleine hoeveelheden al giftig
Dergelijk grootschalig onderzoek is nog nauwelijks gedaan. Op de vragen of, hoe groot en bij welke concentraties er daadwerkelijk risico's zijn voor de gezondheid van mensen en milieu, hopen de onderzoekers over anderhalf jaar antwoord te kunnen via laboratorium-onderzoek.

Dat niet alleen het stof bij boeren, maar ook bij consumenten aanzienlijke hoeveelheden pesticiden bevat, blijkt volgens haar collega Violette Geissen uit onderzoek in Frankrijk en Denemarken. In Nederland is dat om financiële redenen niet onderzocht.

Telers krijgen straks verplicht periodiek advies over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Dat staat in een advies dat landbouwminister Piet Adema dinsdag met de Tweede Kamer heeft gedeeld.

Het periodieke advies moet worden gegeven door onafhankelijke adviseurs. Deze moeten wat Adema betreft regelmatig worden bijgespijkerd over de laatste ontwikkelingen op het gebied van gewasbescherming. Adviseurs zijn nu nog vaak verbonden aan toeleveranciers van gewasbeschermingsmiddelen.

Dat kan volgens de minister een ongewenste prikkel opleveren bij de keuze om middelen in te zetten. Omdat geïntegreerde gewasbescherming en niet-chemische maatregelen een centrale rol krijgen, moet het advies onafhankelijk en vrij van financiële prikkels zijn, aldus Adema.

Nationaal invoeren
Binnen de EU wordt momenteel gewerkt aan soortgelijke regelgeving bij de Europese Verordening Duurzaam Gebruik. Nederland steunt dit onderdeel dan ook. Mocht Brusselse besluitvorming hierover te lang op zich laten wachten, dan wil Adema het verplichte advies eerder nationaal invoeren.(...)

Bouwend Nederland maakt zich zorgen. "We zien veel onzekerheden in de woningmarkt door het tekort aan haalbare bouwplannen, lange doorlooptijd van vergunningen en een opeenstapeling van eisen. De sector is op zoek naar continuïteit om het woningtekort terug te dringen en meer betaalbare woningen te kunnen bouwen", concludeert Heezen.

Over Ruud Hendriks
Ruud Hendriks is sinds 1 september 2020 practor Kringlooplandbouw. Daarnaast geeft hij onderwijs over biologische en biodynamische bodemvruchtbaarheid. Bodem is altijd de rode draad in het werk van Ruud. Vanuit de bodem is de stap naar kringlooplandbouw een logische. In de bodem komt het evenwicht van aan- en afvoer in de landbouw bij elkaar. Zonder gezonde bodem is kringlooplandbouw niet haalbaar.

Uit het boek 'Hoe maak ik een boer gek:

"Ik had 21 percelen, nu meer dan 100. Sloten worden als aparte percelen gezien, bufferstroken ook. En dat dan ook weer van dam tot dam. Allen met eigen naam en nummer. 1 perceel gras heeft zelfs 4 percelen sloot en 5 percelen bufferstrook".

Om het dan makkelijker te maken, leuk lukt ze ook bij RVO niet, tekent RVO de percelen ook nog verkeerd in.

Onze coöperatie ontstond in 1871, toen boeren zich realiseerden dat ze samen sterker zouden staan dan alleen. Dankzij deze gedachte is FrieslandCampina het bedrijf geworden dat het nu is.

De plant is onze held
Royal Cosun is een internationale en toonaangevende agrarische coöperatie die bijna 125 jaar bestaat en in handen is van zo’n 8.400 telers van suikerbieten.

Avebe is een coöperatie van akkerbouwers uit Nederland en Duitsland. De zetmeelaardappelen van deze leden worden verwerkt tot hoogwaardige ingrediënten op basis van aardappelzetmeel en -eiwit, waar ze wereldwijd toegevoegde waarde bieden in voeding, maar ook in industriele toepassingen.

Vlaanderen en Nederland problematiseren stikstof, zegt Fresco. Dat is “een politieke keuze. Europa zegt niks over stikstof.” Op de vraag of het dan onzin is, antwoordt Fresco rolvast dat het een keuze is die gelegitimeerd is omdat het een politiek gedragen keuze is. In Nederland zei de aan de Utrechtse universiteit werkzame Duitse jurist Chris Backus nagenoeg hetzelfde.

Hoogleraar Chris Backes ziet hoe streng Nederland is vergeleken met andere landen.

Hij is hoogleraar Omgevingsrecht aan de Universiteit Utrecht en is als Duitser vertrouwd met de Duitse omgang met de stikstofoverschotten.

BB U noemt de Nederlandse stikstofcrisis een uniek fenomeen. De omgang met stikstof in Europa wordt volgens u sterk bepaald door ‘nationale juridische kaders en nationale (rechts)culturen.’ Hoezo? (....)

Met de formele aanwijzing van 0,4 hectare veenmosrietland is de Zuidwest-Friese Fûgelhoeke plots stikstofgevoelig verklaard. Boeren, de provincie én natuurbeschermers zouden graag pragmatisch omgaan met die status. Maar de wet is de wet. ‘Het gevoel bij de boeren is: voor een postzegeltje mos moeten wij weer lijden.’

Na de nachtvorst voelt het mossige tapijt aan als een knisperend waterbed. Een haas schiet weg, een snip vliegt over de rietkraag, een solitaire grauwe wilg houdt de wacht. Tegen de achtergrond van een helblauwe lucht op een verstilde winterdag is de Fûgelhoeke in Zuidwest-Friesland ontegenzeggelijk een plaatje. Een rustplek ook, voor soorten die hier in de winter foerageren en in het voorjaar broeden.

Een Natura 2000-status had de Fûgelhoeke al, als onderdeel van het gebied Oudegaasterbrekken, Fluessen en omgeving. Maar vooralsnog waren er geen stikstofgevoelige habitattypen aangemerkt. Daar komt nu verandering in. Als het aan het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) ligt, ten minste.

De ‘dader’ hier in de Fûgelhoeke is H7140B, oftewel veenmosrietland. Een vegetatiedeskundige turfde er 0,4 hectare van, een half voetbalveld. Een minimale hoeveelheid, met grote gevolgen. ‘Wel of niet stikstofgevoelig, dat maakt een wereld van verschil’, zegt It Fryske Gea-directeur Henk de Vries. ‘De impact is maatschappelijk gezien moeilijk uit te leggen.’

Dat vindt ook boerenbelangenorganisatie LTO. ‘Het kan niet zo zijn dat we aan de ene kant echt alles uit de kast trekken om stikstofuitstoot te verminderen om Nederland van het slot te halen en dat aan de andere kant Den Haag besluit de regels te verzwaren’, foeterde LTO Noord-voorzitter Dirk Bruins in een persbericht.

Maar naar veenmos moet districtshoofd Germ van den Burg van It Fryske Gea vanmorgen goed zoeken, tussen het overheersende haarmos en de opschietende grassen. ‘De kwaliteit van het veenmosrietland is hier zo matig en het is zo’n klein deel van het oppervlak, je kunt het eigenlijk geen veenmosrietland noemen.’ (....)